1324- HİLAFET خلافة : Bir kimseye halef olmak ve onun yerine geçmek. *Din ve dünya işlerinde umumi reislik. İmam-ül Mü’minîn olan zat, şer’î hükümlerin icrasında Peygamberimiz Hz. Muhammed’e (A.S.M.) halef olduğu için, hilafet vazifesini alana “Halife” denmiştir. Buna İmamet-i Kübra da denir. Hilafet makamında bulunan zata “Halife” denir. (Bak.:Halife) (Bak: Abbasiler, Âl-i Beyt, Emanet, Emeviler, Rafiziler, Siyaset)

Hilafet, 1517 (Hi: 923) tarihinde Abbasilerden Osmanlılara intikal etmekle (Bak: 9. p. sonu) hilafet ve saltanat birleşmiş oldu. Hilafeti Sultan Selim Han’a terkeden, Mısır’da son Abbasi Halifesi El-Mütevekkil idi.

“İslâmiyetin himayesi ve i’lâsı, şer’î hükümlerin ve cezaların icra ve ikamesi, askerin techizi, öşür ve zekatın toplanması ve emsali muamelat için ümmet üzerine imam tayini farzdır. Halife şer’î hükümlerle idare ve hareket etmekle mukayyeddir. Bizzat kendi arzusuna göre hareket edemez ve şeriata muhalif bulunamaz. Bu itibarla da halife, hukuk nizamı ile kayıtlıdır ve seçimle başa geldiği için bir “İslâm Cumhuriyetinin Reisi” olmuştur. İslâm diyaneti ve siyasetinde hâkim, ancak Cenab-ı Hak’tır. Hilafet makamı, İlahî ahkâmı tatbik ve halkı iyi idare ile muvazzaftır.” (O.A.L.)

1325- İslâmiyet hayatında siyasî hilafet olduğu gibi, bütün mahlukat üstünde tasarrufa mezun ve müstaid olmak manasında ve manevi kemalat ile kazanılan hilafet-i arziye de vardır. Evet “insan saltanat-ı rububiyetin mehasinine nâzır ve esma-i kudsiyenin cilvelerine dellal ve kalemi kudretle yazılan mektubat-ı İlahiyeyi mütalaa ile mütefekkir olduğu cihetle, eşref-i mahlukat ve halife-i arz olmuştur.” (M.N. 222) (Bak: 1140.p.da âyet notu)

“Hâkim-i Bilhak, Rahim-i Mutlak; insana öyle bir istidad verip, yer ile gökler ve dağlar tahammülünden çekindiği emanet-i kübrayı tahammül edip; yani küçücük cüz’î ölçüleriyle, sanatçıklarıyla Hâlikının muhit sıfatlarını, küllî şuunatını, nihayetsiz tecelliyatını ölçerek bilip; hem yerde en nazik, nazenin, nazdar, âciz, zaif yaratıp; halbuki bütün yerin nebatî ve hayvanî olan mahlukatına bir nevi tanzimat memuru yapıp, onların tarz-ı tesbihat ve ibadetlerine müdahale ettirip kâinattaki icraat-ı İlahiyeye küçücük mikyasta bir temsil gösterip rububiyet-i Sübhaniyeyi fiilen ve kalen kâinatta ilan ettirmek, meleklerine tercih edip, hilafet rütbesini verdiği halde; ona bütün bu vazifelerinin gayesi ve neticesi ve semeresi olan saadet-i ebediyeyi vermesin! Onu, bütün mahlukatının en bedbaht, en biçare, en musibetzede, en dertmend, en zelil bir derekeye atıp; en mübarek, nurani ve âlet-i tes’id bir hediye-i hikmeti olan aklı; o biçareye en meş’um ve zulmanî bir âlet-i tazib yapıp hikmet-i mutlakasına büsbütün zıt ve merhamet-i mutlakasına külliyen münafi bir merhametsizlik etsin ! Haşa ve kella! ...” (S.87)

1326- Âl-i Beyt’in esas vazifesi olan ve Allah tarafından ihsan olunan hilafet-i maneviye, biata dayanan hilafet-i siyasiyeden çok üstün olduğu hakikatı iyi anlaşılmadığından meydana gelen hilafet mes’elesi hakkında Beziüzzaman bir eserinde şöyle diyor:

“Şialarla Ehl-i Sünnet ve Cemaat’in medar-ı nizaı, hatta akaid-i imaniye kitablarına ve esasat-i imaniye sırasına girecek derecede büyütülmüş bir mes’eleye kısaca bir işaret edeceğiz. Mes’ele şudur:

Ehl-i Sünnet ve Cemaat der ki: “Hazret-i Ali (R.A.) Hulefa-i Erbaanın dördüncüsüdür. Hazret-i Sıddık (R.A.) daha efdaldir ve hilafete daha müstahak idi ki, en evvel o geçti.” Şialar derler ki: “Hak Hazret-i Ali’nin (R.A.) idi. Ona haksızlık edildi. Umumundan en efdal Hazret-i Ali’dir (R.A.) “Davalarına getirdikleri delillerin hülasası: Derler ki: Hazret-i Ali (R.A.) hakkında varid ehadis-i Nebeviye ve Hazret-i Ali’nin (R.A.) “Şah-ı Velayet” ünvaniyle ekseriyet-i mutlaka ile evliyanın ve tariklerin mercii ve ilim ve şecaat ve ibadette hârikulâde sıfatları ve Hazret-i Peygamber Aleyhissalatü Vesselâm ona ve ondan teselsül eden Âl-i Beyt’e karşı şiddet-i alâkası gösteriyor ki; en efdal odur. Daima hilafet onun hakkı idi; ondan gasbedildi.

Elcevab: Hazret-i Ali (R.A.) mükerreren kendi ikrarı ve yirmi seneden ziyade o hulefa-i selaseye ittiba ederek onların Şeyhülislâmlığı makamında bulunması, şiaların bu davalarını cerhediyor. Hem hulefa-i selasenin zaman-ı hilafetlerinde fütuhat-ı İslâmiye ve mücahede-i a’da hâdiseleri ve Hazret-i Ali’nin (R.A.) zamanındaki vakıalar, yine hilafet-i İslâmiye noktasında Şiala-rın davalarını cerhediyor. Demek Ehl-i Sünnet ve Cemaat’ın davası, haktır. Eğer denilse: Şia ikidir. Biri; şia-i velayettir; diğeri, şia-i hilafettir. Haydi bu ikinci kısım, garaz ve siyaset karıştırmasıyla haksız olsun. Fakat birinci kısımda garaz ve siyaset yok. Halbuki şia-i velayet, şia-i hilafete iltihak etmiş, yani ehl-i turuktaki evliyanın bir kısmı, Hazret-i Ali’yi (R.A.) efdal görüyorlar. Siyaset cihetinde olan şia-i hilafetin davalarını tasdik ediyorlar.

1327- Elcevab: Hazret-i Ali’ye (R.A.) iki cihetle bakılmak gerektir. Bir ciheti; şahsî kemalat ve mertebesi noktasından. İkinci cihet: Âl-i Beyt’in şahs-ı manevisini temsil ettiği noktasındandır. Âl-i Beyt’in şahs-ı manevisi ise, Resul-i Ekrem Aleyhissalatü Vesselâm’ın bir nevi mahiyetini gösteriyor. İşte birinci nokta itibariyle Hazret-i Ali (R.A.) başta olarak bütün ehl-i hakikat, Hazret-i Ebubekir ve Hazret-i Ömer’i (R.A.) takdim ediyorlar. Hizmet-i İslâmiyette ve kurbiyet-i ilahiyede makamlarını daha yüksek görmüşler. İkinci nokta cihetinde Hazret-i Ali (R.A.) şahs-ı manevi-i Âl-i Beyt’in mü-messili ve şahs-i manevi-i Âl-i beyt, bir hakikat-ı Muhammediyeyi (A.S.M.) temsil ettiği cihetle, müvazeneye gelmez. İşte Hazret-i Ali (R.A.) hakkında fevkalâde senakârane ehadis-i Nebeviye, bu ikinci noktaya bakıyorlar. Bu hakikatı te’yid eden bir rivayet-i sahiha var ki: Resul-i Ekrem Aleyhissalatü Vesselâm ferman etmiş: “Her Nebinin nesli kendindendir. Benim neslim, Ali’nin (R.A.) neslidir.”1

Hazret-i Ali’nin (R.A.) şahsı hakkında sair hulefadan ziyade senakârane ehadisin kesretle intişarının sırrı şudurki: Emeviler ile Hariciler, ona haksız hücum ve tenkis ettiklerine mukabil Ehl-i Sünnet ve Cemaat olan ehl-i hak, onun hakkında rivayatı çok neşrettiler. Sair Hulefa-i Raşidîn ise, öyle tenkid ve tenkise çok maruz kalmadıkları için, onlar hakkındaki ehadisin intişarına ihtiyaç görülmedi. Hem istikbalde Hazret-i Ali (R.A.) elîm hâdisata ve dahilî fitnelere maruz kalacağını nazar-ı Nübüvvetle görmüş, Hazret-i Ali’yi (R.A.) me’yusiyetten ve ümmetini onun hakkında su-i zandan kurtarmak için مَنْ كُنْتُ مَوْلاَهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاَهُ 2 gibi mühim hadislerle Ali’yi (R.A.) teselli ve ümmeti irşad etmiştir.

Hazret-i Ali’ye (R.A.) karşı şia-i velayetin ifratkârane muhabbetleri ve tarikat cihetinden gelen tafdilleri, kendilerini şia-i hilafet derecesinde mes’ul etmez. Çünki ehl-i velayet, meslek itibariyle, muhabbet ile mürşidlerine bakarlar. Muhabbetin şe’ni, ifrattır. Mahbubunu makamından fazla görmek arzu ediyor ve öyle de görüyor. Muhabbetin taşkınlıklarında ehl-i hal mazur olabilirler. Fakat onların muhabbetten gelen tafdili, Hulefa-i Raşidîn’in zemmine ve adavetine gitmemek şartıyla ve usul-i İslâmiyenin haricine çıkmamak kaydıyla mazur olabilirler.

Şia-i hilafet ise; ağraz-ı siyaset içine girdiği için, garazdan tecavüzden kurtulamıyorlar, itizar hakkını kaybediyorlar: Hattaلاَ لِحُبِّ عَلِىٍّ بَلْ لِبُغْضِ عُمَرَ cümlesine mâsadak olarak Hazret-i Ömer’in (R.A.) eliyle İran milliyeti ceriha aldığı için, intikamlarını hubb-u Ali suretinde gösterdikleri gibi, Amr İbn-ül Asın Hazret-i Ali’ye (R.A.) karşı hurucu ve Ömer İbn-i Sa’dın Hazret-i Hüseyin’e karşı feci muharebesi, Ömer ismine karşı şiddetli bir gayz ve adaveti şialara vermiş.

Ehl-i Sünnet ve Cemaat’e karşı şia-i velayetin hakkı yoktur ki, Ehl-i Sünnet’i tenkid etsin. Çünki Ehl-i Sünnet, Hazret-i Ali’yi (R.A.) tenkis etmedikleri gibi, ciddi severler. Fakat hadisçe tehlikeli sayılan ifrat-ı muhabbetten çekiniyorlar. Hadisce Hazret-i Ali’nin (R.A.) şiası hakkındaki sena-yı Nebevî, Ehl-i Sünnet’e aittir. Çünki istikametli muhabbetle Hazret-i Ali’nin (R.A.) şiaları, ehl-i hak olan Ehl-i Sünnet ve Cemaattir. Hazret-i İsa Aleyhisselâm hakkındaki ifrat-ı muhabbet, Nasara için tehlikeli olduğu gibi; Hazret-i Ali (R.A.) hakkında da o tarzda ifrat-ı muhabbet, hadis-i sahihte tehlikeli olduğu tasrih edilmiş.

1328- Şia-i velayet eğer dese ki: Hazret-i Ali’nin (R.A.) kemalat-ı fevkalâdesi kabul olunduktan sonra, Hazret-i Sıddık’ı (R.A.) ona tercih etmek kabil olmuyor.

Elcevab: Hazret-i Sıddık-ı Ekber’in ve Faruk-u Azam’ın (R.A.) şahsî kemalatıyla ve veraset-i Nübüvvet vazifesiyle zaman-ı hilafetteki kemalatı ile beraber bir mizanın kefesine Hazret-i Ali’nin (R.a.) şahsi kemalat-ı hârikasıyla, hilafet zamanındaki dahilî bilmecburiye girdiği elîm vakalardan gelen ve su-i zanlara maruz olan hilafet mücahedeleri beraber mizanın diğer kefesine bırakılsa, elbette Hazret-i Sıddık’ın (R.A.) veyahut Faruk’un (R.A.) veyahut Zinnureyn’in (R.A.) kefesi ağır geldiğini Ehl-i Sünnet görmüş tercih etmiş. Hem Onikinci ve Yirmidördüncü Sözlerde isbat edildiği gibi: Nübüvvet, velayete nisbeten derecesi o kadar yüksektir ki; nübüvvetin bir dirhem kadar cilvesi, bir batman kadar velayetin cilvesine müreccahtır. Bu nokta-i nazardan Hazret-i Sıddık-ı Ekber’in (R.A.) ve Faruk-u Azam’ın (R.A.) veraset-i Nübüvvet ve te’sis-i ahkam-ı Risalet noktasında hisseleri taraf-ı İlahîden ziyade verildiğine, hilafetleri zamanlarındaki muvaffakiyetleri Ehl-i Sünnet ve Cemaatçe delil olmuş. Hazret-i Ali’nin (R.A.) kemalat-ı şahsiyesi, o veraset-i Nübüvvetten gelen o ziyade hisseyi hükümden iskat edemediği için Hazret-i Ali (R.A.) Şeyheyn-i Mükerremeyn’in zaman-ı hilafetlerinde onlara Şeyhülislâm olmuş ve onlara hürmet etmiş. Acaba Hazret-i Ali’yi (R.A.) seven ve hürmet eden ehl-i hak ve sünnet, Hz. Ali’nin (R.A.) sevdiği ve ciddi hürmet ettiği Şeyheyn’i nasıl sevmesin ve hürmet etmesin?

Bu hakikatı bir misal ile izah edelim. Meselâ: Gayet zengin bir zatın irsiyetinden evladlarının birine yirmi batman gümüş ile dört batman altun veriliyor. Diğerine beş batman gümüş ile beş batman altun veriliyor: Öbürüne de üç batman gümüş ile beş batman altun verilse; elbette âhirdeki ikisi çendan kemmiyeten az alıyorlar, fakat keyfiyeten ziyade alıyorlar. İşte bu misal gibi; Şeyheyn’in veraset-i Nübüvvet ve te’sis-i ahkâm-ı Risaletinde tecelli eden hakikat-ı akrebiyet-i İlahiye altunundan hisselerinin az bir fazlalığı, kemalat-ı şahsiye ve velayet cevherinden neş’et eden kurbiyet-i ilahiyenin ve kemalat-ı velayetin ve kurbiyetin çoğuna galib gelir. Müvazenede bu noktaları nazara almak gerektir. Yoksa şahsî şecaati ve ilmi ve velayeti noktasında birbiri ile müvazene edilse, hakikatın sureti değişir. Hem Hazret-i Ali’nin (R.A.) zatında temessül eden şahs-i manevi-i Âl-i Beyt ve o şahsiyet-i maneviyede veraset-i mutlaka cihetiyle tecelli eden hakikat-ı Muhammediye (A.S.M.) noktasında müvazene edilmez. Çünki orada Peygamber Aleyhissalatü Vesselâm’ın sırr-ı azimi var. Amma şia-i hilafet ise, Ehl-i Sünnet ve Cemaat’e karşı mahcubiyetinden başka hiçbir hakları yoktur. Çünki bunlar Hazret-i Ali’yi (R.A.) fevkalâde sevmek davasında oldukları halde tenkis ediyorlar ve su-i ahlâkta bulunduğunu onların mezhebleri iktiza ediyor. Çünki diyorlar ki: “Hazret-i Sıddık ile Hazret- Ömer (R.A.) haksız oldukları halde Hazret-i Ali (R.A.) onlara mümaşat etmiş, şia ıstılahınca takiyye etmiş; yani onlardan korkmuş, riyakârlık etmiş.” Acaba böyle kahraman-ı İslâm ve “Esedullah” ünvanını kazanan ve sıddıkların kumandanı ve rehberi olan bir zatı, riyakâr ve korkaklık ile ve sevmediği zatlara tasannu’kârane muhabbet göstermekle ve yirmi seneden ziyade havf altında mümaşat etmekle, haksızlara tebaiyeti kabul etmekle muttasıf göstermek, ona muhabbet değildir. O çeşit muhabetten Hazret-i Ali (R.A.) teberri eder. İşte ehl-i hakkın mezhebi hiçbir cihetle Hazret-i Ali’yi (R.A.) tenkis etmez, su-i ahlâk ile ittiham etmez. Öyle bir hârika-i şecaate korkaklık isnad etmez ve derler ki: “Hazret-i Ali (R.A.), Hulefa-i Raşidîni hak görmeseydi, bir dakika tanımaz ve itaat etmezdi. Demek ki onları haklı ve racih gördüğü için, gayret ve şecaatini hakperestlik yoluna teslim etmiş.”

1329- Elhasıl: Herşeyin ifrat ve tefriti iyi değildir. İstikamet ise, hadd-i vasattır ki: Ehl-i Sünnet ve Cemaat, onu ihtiyar etmiş. Fakat maatteessüf Ehl-i Sünnet ve Cemaat perdesi altına Vehhabîlik ve Haricîlik fikri kısmen girdiği gibi, siyaset meftunları ve bir kısım mülhidler, Hazret-i Ali’yi (R.A.) tenkid ediyorlar. Haşa, siyaseti bilmediğinden hilafete tam liyakat göstere-memiş, idare edememiş diyorlar. İşte bunların bu haksız ittihamlarından Aleviler, Ehl-i Sünnete karşı küsmek vaziyetini alıyorlar. Halbuki Ehl-i Sünnetin düsturları ve esas mezhebleri, bu fikirleri iktiza etmiyor. Belki aksini isbat ediyorlar. Haricilerin ve mülhidlerin tarafından gelen böyle fikirler ile Ehl-i Sünnet mahkûm olamaz. Belki Ehl-i Sünnet, Alevilerden ziyade Hazret-i Ali’nin (R.A.) tarafdarıdırlar. Bütün hutbelerinde, dualarında Hazret-i Ali’yi (R.A.) lâyık olduğu sena ile zikrediyorlar. Hususan ekseriyet-i mutlaka ile Ehl-i Sünnet ve Cemaat mezhebinde olan evliya ve asfiya, onu mürşid ve şah-ı velayet biliyorlar. Aleviler, hem Alevilerin hem Ehl-i Sünnetin adavetine istihkak kesbeden Haricileri ve mülhidleri bırakıp, ehl-i hakka karşı cephe almamalıdırlar. Hatta bir kısım Aleviler, Ehl-i Sünnetin inadına sün-neti terkediyorlar. Her ne ise bu mes’elede fazla söyledik. Çünki ülemanın beyninde ziyade medar-ı bahsolmuştur.

1330- Ey ehl-i hak olan Ehl-i Sünnet ve Cemaat! Ve ey Âl-i Beyt’in muhabbetini meslek ittihaz eden Aleviler! Çabuk bu manasız ve hakikatsız, haksız, zararlı olan nizaı aranızdan kaldırınız. Yoksa şimdiki kuvvetli bir surette hükmeyliyen zındıka cereyanı, birinizi diğeri aleyhinde âlet edip ezmesinde istimal edecek. Bunu mağlub ettikten sonra, o âleti de kıracak. Siz ehl-i tevhid olduğunuzdan uhuvveti ve ittihadı emreden yüzer esaslı rabıta-i kudsiye mabeyninizde varken, iftirakı iktiza eden cüz’î mes’eleleri bırakmak elzemdir.” (L.22:26)

1331- “Şu makamda bir mühim sual vardırki; denilir ki: “Hazret-i Ali, o derece hilafete liyakatı olduğu ve Resul-i Ekrem Aleyhissalatü Vesselâm’a karabeti ve hârikulâde cesaret ve ilmi ile beraber, neden hilafette tekaddüm ettirilmedi ve neden onun hilafeti zamanında İslâm çok keşmekeşe mazhar oldu?”

Elcevab: Âl-i Beyt’ten bir kutb-u azam demiş ki: “Resul-i Ekrem Aleyhissalatü Vesselâm, Hazret-i Ali’nin (R.A.) hilafetini arzu etmiş, fakat gaibden ona bildirilmiş ki: Murad-ı İlahî başkadır. O da, arzusunu bırakıp, murad-ı İlahîye tabi’ olmuş.” Murat-ı İlahînin hikmetlerinden birisi şu olmak gerektir ki:

1332- Vefat-ı Nebevî’den sonra, en ziyade ittifak ve ittihada gelmeye muhtaç olan Sahabeler; eğer Hazret-i Ali başa geçseydi, Hazret-i Ali’nin hilafeti zamanında zuhura gelen hâdisatın şehadetiyle ve Hazret-i Ali’nin mümaşatsız, pervasız, zâhidane, kahramanane, müstağniyane tavrı ve şöhretgir-i âlem şecaatı itibariyle, çok zatlarda ve kabilelerde rekabet damarını harekete getirip, tefrikaya sebeb olmak kaviyen muhtemeldi. Hem Hazret-i Ali’nin hilafetinin teehhür etmesinin bir sırrı da şudur ki: Gayet muhtelif akvamın birbirine karışmasıyla, Peygamber Aleyhissalatü Vesselâm’ın ha-ber verdiği gibi, sonra inkişaf eden yetmişüç fırka efkârının esaslarını taşıyan o akvam içinde, fitne-engiz hâdisatın zuhuru zamanında, Hazret-i Ali gibi hârikulâde bir cesaret ve feraset sahibi, Haşimî ve Âl-i Beyt gibi kuvvetli, hürmetli bir kuvvet lâzım idi ki, dayanabilsin. Evet dayandı.

Resul-i Ekrem Aleyhissalatü Vesselâm’ın haber verdiği gibi: “Ben Kur’anın tenzili için harbettim, sen de te’vili için harbedeceksin!3 Hem eğer Hazret-i Ali olmasaydı, dünya saltanatı, mülûk-ü Emeviyeyi bütün bütün yoldan çıkarmak muhtemeldi. Halbuki karşılarında Hazret-i ali ve Âl-i Beyt’i gördükleri için, onlara karşı müvazeneye gelmek ve ehl-i İslâm nazarında mevkilerini muhafaza etmek için, ister istemez Emeviye Devleti reislerinin umumu, kendileri olmasa da, herhalde teşvik ve tavsibleriyle etbaları ve tarafdarları, bütün kuvvetleriyle hakaik-i İslâmiyeyi ve hakaik-i imaniyeyi ve ahkâm-ı Kur’aniyeyi muhafazaya ve neşre çalıştılar. Yüzbinlerle müçtehidîn-i muhakkikîn ve muhaddisîn-i kâmilîn ve evliyalar ve asfiyalar yetiştirdiler. Eğer karşılarında, Âl-i Beyt’in gayet kuvvetli velayet ve diyanet ve kemalatı olmasaydı, Abbasilerin ve Emevilerin âhirlerindeki gibi, bütün bütün çığırdan çıkmak muhtemeldi.

1333- Eğer denilse: “Neden hilafet-i İslâmiye Âl-i Beyt-i Nebevî’de takarrur etmedi? Halbuki en ziyade lâyık ve müstehak onlardı?”

Elcevab: Saltanat-ı dünyeviye aldatıcıdır. Âl-i Beyt ise, hakaik-ı İslâmiyeyi ve ahkâm-ı Kur’aniyeyi muhafazaya memur idiler. Hilafet ve saltanata geçen, ya Nebi gibi masum olmalı veyahut Hulefa-i Raşidîn ve Ömer İbn-i Abdülaziz-i Emevî ve Mehdi-i Abbasî gibi hârikulâde bir zühd-ü kalbi olmalı ki aldanmasın. Halbuki Mısır’da Âl-i Beyt namına teşekkül eden Devlet-i Fatımiye Hilafeti ve Afrika’da Muvahhidîn Hükümeti ve İran’da Safeviler Devleti gösteriyor ki; saltanat-ı dünyeviye, Âl-i Beyt’e yaramaz; vazife-i asliyesi olan hıfz-ı dini ve hizmet-i İslâmiyeti onlara unutturur. Halbuki saltanatı terk ettikleri zaman, parlak ve yüksek bir surette İslâmiyete ve Kur’ana hizmet etmişler.

İşte bak! Hazret-i Hasan’ın neslinden gelen aktablar; hususan Aktab-ı Erbaa ve bilhassa Gavs-ı Azam olan Şeyh Abdülkadir-i Geylanî ve Hazret-i Hüseyin’in neslinden gelen imamlar, hususan Zeynelabidin ve Cafer-i Sadık ki, herbiri birer manevi mehdi hükmüne geçmiş, manevi zulmü ve zulümatı dağıtıp envar-ı Kur’aniyeyi ve hakaik-i imaniyeyi neşretmişler. Cedd-i emcedlerinin birer vârisi olduklarını göstermişler.” (M.99)

İki atıf notu:

-Âl-i Beyt, manevi saltanata namzed idiler, bak: 1196.p

-İmam-ı Azam’ın teklif edilen resmi vazifeden çekinmesi ve Ebu Yusuf’a vasiyeti, bak: 1608, 1609, 1610.p.lar.

1334- “Eğer desen: Hilafet-i İslamiye noktasında İmam-ı Ali’nin fevkalâde iktidarı, hârikulâde zekası ve yüksek liyakatıyla beraber seleflerine nisbeten muvaffakıyetsizliği nedendir?

Elcevab: O mübarek zat, siyaset ve saltanattan ziyade daha çok mühim başka vazifelere lâyık idi. Eğer tam muvaffakıyet-i siyasiye ve tamam saltanat olsaydı. “Şah-ı Velayet” ünvan-ı manidarını bilhakkın kazanamıyacaktı. Halbuki zahirî ve siyasî hilafetin pek çok fevkinde manevi bir saltanat kazandı ve üstad-ı küll hükmüne geçti; hatta kıyamete kadar saltanat-ı manevisi baki kaldı.” (M.54)

İşte muvakkat hilafet-i siyasiye gibi biatla değil, Allah tarafından ihsan edilip devamlı olan hilafet-i maneviyede kalmak ve hâlisen dine hizmet etmek hikmetiyledir ki; kader-i İlahî musibetlerle Âl-i Beyt’i dünya saltanatından yüzlerini çevirmiştir. Bir hadis-i şerifte şöyle buyuruluyor:

 اِنَّا اَهْلُ بَيْتٍ اَخْتَارَ اللَّهُ لَنَا الْآخِرَةَ عَلَىالدُّنْيَا وَاِنَّ اَهْلَ بَيْتِى سَيَلْقَوْنَ بَعْدِى بَلَاءً وَتَشْرِيداً وَتَدْرِيداً

“Biz öyle bir ehl-i beytiz ki, Allah bizim için âhireti dünyaya tercih etmiştir. Benim ehl-i beytim, muhakkak benden sonra bela, kaçırılma ve sürgüne uğrayacaktır.” (İ.M. ci:10 hadisi: 4082)

1335- Biata istinad eden hilafet-i siyasiye meselesine gelince:

“Rivayette var ki: “Ümmetim istikametle gitse, ona bir gün var.”4 Yani فِى يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ اَلْفَ سَنَةٍ5 âyetinin sırrıyla, bin sene hâkimane ve mükemmel yaşayacak. Eğer istikamette gitmezse, ona yarım gün var. Yani ancak beşyüz sene kadar hâkimiyeti ve galibiyeti muhafaza eder.

Allahu a’lem, bu rivayet kıyametten haber vermek değil; belki İslâmiyetin galibane hâkimiyetinden ve hilafetin saltanatından bahseder ki, ayn-ı hakikat ve bir mu’cize-i gaybiye olarak aynen öyle çıkmış. Çünki hilafet-i Abbasiye’nin âhirinde, onun ehl-i siyaseti istikameti kaybettiği için, beşyüz sene kadar yaşamış. Fakat ümmetin hey’et-i mecmuası ise istikameti kaybetmediğinden hilafet-i Osmaniye imdada gelip binüçyüz sene kadar hâkimiyeti devam ettirmiş. Sonra Osmanlı siyasiyyunları dahi istikameti muhafaza edemediğinden, o da ancak (hilafetle) beşyüz sene yaşayebilmiş. Bu hadisin mu’cizane ihbarını, hilafet-i Osmaniye kendi vefatıyla tasdik etmiş.” (Ş.589)

1336- - Hemَالْخِلاَفَةُ بَعْدِى ثَلاَثُونَ سَنَةً6 hadis-i şerifin ihbar-ı gaybî nev’inden tarihçe musaddak beş lem’a-i i’caziyesi vardır.

Birincisi: Hulefa-yı Raşidîn’in hilafetleri ile Hazret-i Hasan Radıyallahu Anh’ın altı aylık hilafetinin müddeti, otuz sene olacağını ihbardır. Aynen çıkmış.

İkincisi: Otuz senelik halifeleri olan Hazret-i Ebu Bekir Radıyallahu Anh, Hazret-i Ömer Radıyallahu Anh, Hazret-i Osman Radıyallahu Anh ve Hazret-i Ali Radıyallahu Anh’ın ebcedî ve cifrî hesabları bir üçyüz yirmialtı eder ki, o tarihten sonra şerait-i hilafet daha takarrür etmedi. Hilafet-i Aliyye-i Osmaniye bitti.

Üçüncüsü: ثَلاَثُونَ kelimesi, cifr hesabı binseksen yedi eder ki, tarihçe hilafet-i Abbasiyenin inkırazıyla hilafet-i Osmaniyenin takarrürüne kadar olan zaman-ı fetret tayyedilse bin seksen küsur kalır. Eğer nâkıs hilafetler sayılsa, ثَلاَثُونَ سَنَةً deki “sene” lafzı ilave olur. O halde bin ikiyüz iki eder ki; “Rumuzat-ı Semaniye-i Kur’aniye Risaleleri”nde hem (48:1) اِنَّا فَتَحْنَا لَكَ hem Fatiha, hem Sure-i Nasr, hem Sure-i Alak gibi çok yerlerde aynen hilafetle beraber Devlet-i İslâmiyenin hem terakki, hem galibiyet devesi olan bin iki yüz iki tarihini gösterir. Hem nâkıs hilafetle beraber bütün müddet-i hilafet-i İslâmiye bin iki yüz ikidir ki, tamtamına tevafukla haber verir.

وَ اِنِ اسْتَقَامَتْ اُمَّتِى فَلَهَا يَوْمٌ وَ اِلاَّ فَنِصْفُ يَوْمٍ 7 hadisinin mu’cizane ihbar-ı gaybîsini izah eder.

1337- Dördüncüsü: اِنَّ الْخِلاَفَةَ بَعْدِى İlâ âhir... şeddeli اِنَّ yüz bir, الْخِلاَفَة bin yüz kırkbir, بَعْدِى seksen altı eder. Yekûnu: Arabice bin üçyüz yirmisekiz olur ve Rumice bin üçyüz yirmialtıdır ki, Hulefa-yı Raşidîn’in isimleri ikinci vecihte gösterdiği aynı tahine ve Hürriyetin üçüncü senesindeki inkıta-i hilafetin tarihine tam tamına tevafuku, elbette o lisan-ül-gayb olan zatın lisanında tesadüfî olamaz; belki onu da görmüş, ona da işaret etmiş.

Beşincisi: اِنَّ الْخِلاَفَةَ şeddeli nun bir nun sayılsa bin yüz doksaniki ederki aynen ثَلاَثُونَ سَنَةً cümlesinin gösterdiği gibi bin ikiyüz iki tarihine on farkla tam tevafuk ederek tam ve nâkıs bütün müddet-i hilafeti göstermesi ve yalnız “hilafet” kelimesi bin yüz onbir edip tam hilafetin müddetine tam tevafukla beraber o müddete işaret eder. ثَلاَثُونَ kelimesinin cifrî hesabı olan bin seksenyedi adedine, yirmidört gibi cüz’î bir farkla muvafakat etmesi, elbette ve her halde o Muhbir-i Gaybî’nin bir işaret-i gaybiyesidir ve bir nevi mu’cizat-ı gaybiyesinin bir lem’asıdır. İşte bu kısacık hadisin camiiyetine, sair cevami-ül kelim olan hadisler kıyas edilsin.” (S.T. 136)

1338- “ Hem nakl-i sahih-i kat’i ile ferman etmiş:

اِنَّ الْخِلاَفَةَ بَعْدِى ثَلاَثُونَ سَنَةً ثُمَّ تَكُونُ مُلْكًا عَضُوضًا وَاِنَّ هذَا اْلاَمْرَ بَدَاَ نُبُوَّةً وَرَحْمَةً

8ثُمَّ يَكُونُ رَحْمَةً وَخِلاَفَةً ثُمَّ يَكُونُ مُلْكًا عَضُوضًا ثُمَّ يَكُونُ عُتُوًّا وَ جَبَرُوتًا

deyip, Hazret-i Hasan’ın altı ay hilafetiyle; Cihar-ı Yar-ı Güzin’in (Hulefa-yı Raşidîn’in) zaman-ı hilafetlerini ve onlardan sonra saltanat şekline girmesini, sonra o saltanattan ceberut ve fesad-ı ümmet olacağını haber vermiş. Haber verdiği gibi çıkmış.” (M.102) (Hulefa-i Raşidîn’in hilafet tertibi, bak: 3200.p.)

1339- İstanbul’un İngiliz işgalinde İngilizlerin “İrade-i Hilafet, siyasetimin lehinde çıktı” şeklindeki İngilizin propagandalarına Bediüzzaman hilafetin bazı temel hususiyetlerini gösteren şu cevabı veriyor:

“Bir şahsın arzu-yu zatîsi ve emr-i hususisi başkadır. Ümmet namına emin olarak deruhde ettiği emanet-i hilafetten hasıl olan şahsiyet-i maneviyenin iradesi bambaşkadır.

Bu irade, bir akıldan çıkıp, bir kuvvete istinad ederek, âlem-i İslâmın maslahatını takip eder. Aklı ise şûra-yı ümmettir, senin vesvesen değil. Kuvveti; müsellah ordusu, hür milletidir... senin süngülerin değildir. Maslahat da, muhitten merkeze nazar edip, İslâm için faide-i uzmayı tercih etmektir. Yoksa aksine olarak merkezden muhite bakmakla, âlem-i İslâmı bu devlete, bu devleti de Anadolu’ya, Anadolu’yu da istanbul’a, İstanbul’u hanedan-ı saltanata -taarruz vaktinde- feda etmek gibi hodendişane fikir ve irade; değil Vahdeddin gibi mütedeyyin bir zat, hata en facir bir adam da yalnız ism-i hilafeti taşıdığı için ihtiyariyle etmez. Demek, mükrehtir. O halde ona itaat, adem-i itaattir.” (A.B.116)

Bir atıf notu:

-Osmanlı hilafetinin ilgası, Bak: 1870-1874.plar.

“Hilafeti temsil eden meşihat-ı İslâmiye ve diyanet dairesi; hem âlî, hem mukaddes, hem ayrı, hem nezzare olacaktır. Şimdi hâkim, şahıs değil efkâr-ı amme olduğu için onun nev’inden şahs-ı manevi bir fetva emini ister.” (Mün. 34) (Bak: Şura maddesinde 3576-3582.p.lar)

Demek hilafeti temsil etmek için mezkûr istinad noktaları gerekiyor.

1340- 1923’de Beziüzzaman Hazretlerinin ilk Meclis-i Meb’usana hitabesinden hilafetle alâkalı olan kısmında şöyle der:

“Şu inkılab-ı azimin temel taşları sağlam gerek. Şu meclis-i âlini şahsiyet-i maneviyesi, sahip olduğu kuvvet cihetiyle mana-yı saltanatı deruhde etmiştir. Eğer şeair-i İslâmiyeyi bizzat imtisal etmek ve ettirmekle mana-yı hilafeti dahi vekâleten deruhde etmezse, hayat için dört şeye muhtaç fakat an’ane-i müstemirre ile günde lâakal beş defa dine muhtaç olan şu fıtratı bozulmayan ve lehviyat-ı medeniye ile ihtiyacat-ı ruhiyesini unutmayan bu milletin hacat-ı diniyesini Meclis tatmin etmezse, bilmecburiye mana-yı hilafeti, tamamen kabul ettiğiniz isme ve lafza verecek. O manayı idame etmek için kuvveti dahi verecek. Halbuki meclis elinde bulunmayan ve meclis tarikıyla olmayan böyle bir kuvvet, inşikak-ı asaya sebebiyet verecektir. İnşikak-ı asa ise, (3:103) وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّٰهِ جَمِيعًا âyetine zıddır. Zaman cemaat zamanıdır. Cemaatın ruhu olan şahs-ı manevi daha metindir ve tenfiz-i ahkâm-ı şer’iyeye daha ziyade muktedirdir. Halife-i şahsî, ancak ona istinad ile vezaifi deruhde edebilir. Cemaatın ruhu olan şahs-ı manevi eğer müstakim olsa, ziyade parlak ve kâmil olur. Eğer fena olsa, pek çok fena olur. Ferdin, iyiliği de fenalığı da mahduddur. Cemaatin ise gayr-i mahduddur. Hârice karşı kazandığınız iyiliği, dâhildeki fenalıkla bozmayınız”. (M.N: 101)

Bir atıf notu:

-Mehdiyetin hilafeti, bak: 2303.p.

Oniki halife devrinde, izzet-i İslâmiye zail olmayacak: Buhari 93. kitab 51. bab ve Müslim 33. kitab 5-10. hadisler.