2837- NEFS-İ MUTMAİNNE نفسِ مطمئنّه : İtmi’nan kazanmış olan nefis. Kötü sıfatlardan temizlenmiş ve güzel ahlâk ile muttasıf olarak kurb-u İlahîye itmi’nan ve istikrar kazanmış olan insan iradesi. Nefsin, Allah’ın emirleri altına sâkin ve şehevatı yenerek ıztırabtan kurtulmuş olma hali. Bu tabir, Kur’an (89:27) âyetinde geçer ve tefsirinde şu izahat veriliyor:

2838- “İnsanın nefsi: şair ve meş’ur her iki haysiyyetle, “ben” dediği zat hakikatıdır. Yalnız idraki haysiyyetiyle ruha da ıtlak edilir. Onun için burada çokları zat manasına, bazıları da ruh manasına telakki etmişlerdir. Şu halde nefs-i mutmainne, itmi’nane ermiş zat veya ruh demek olur. Razi der ki: İtmi’nan, istikrar ve sebattır. Bu istikrarın keyfiyetinde de bir kaç vecih vardır:

Birincisi: Hiç bir şüphe ile bulunmayacak vech ile hakkalyakîn zevkine ermektir. Nitekim: (2:260) وَلٰكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْب۪ىۜ kavlinden murad budur.

İkincisi: (2:62) وَلاَخَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَهُمْ يَحْزَنُونَ medlûlünce, havf ü hüzünden sarsılmayacak vech ile emniyet hâsıl etmektir.

Üçüncüsü: Kur’an ve bürhan mutabıktırlar ki, bu itminan ancak zikrullah ile olur. Kur’an (13:28) اَلاَ بِذِكْرِ اللّٰهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُۜ diyor.” (E.T. 5815)

Kur’an (10:7) âyeti, dünya hayatına mutmain (razı) olup onda karar kılanların kötü akıbetini beyan eder.