SO IKATLO A KALIMA

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

يَا اَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا1

 

O khabayaan ka a kasabotingka so antonaa i kala a laba go kapipiya ginawa sii ko ‘ibâdah, ago antonaa i kala a lapis go morala sii ko fisk ago kadiyahilan, na ilay angka go pamakin’g angka giyaya a mababa a thotolan a sii ko ropaan a kapagabay:

Miyakaisa, na so dowa kataw a sondaro na miyakakowa sa mando a plalakaw siran sa mawatan a ingd. Lomiyalakaw siran taman sa mimbaloy a dowa so lalan. Adn a isa a mama ron a pitharo iyan kiran, "So lalan ko kawanan, na raks o daa karomasayan, na so siyaw ko sapolo a gii mlayalayag a kominowa ron na miyaka sokat sa mala a paroli ago kalbod. So pman so lalan ko diwang, na raks o daa paroli ron, na siyaw ko sapolo a gii ron mlayalayag na miyaantiyor. Saka maoto, na mlagid siran sa kababa ago katas. Na ayabo a bidaan iran, na so gii mlayalayag sa diwang a lalan a magigisaraw ago daa a gobirno ron na plalakaw a daa pontir ago sandiyata. Na skaniyan na phakatoon sa dimatag a khakhp ago bariya a kasosorot. So pman so gii mlayalayag sa kawanan a lalan a mapapadalm ko sogo o militari na miyatgl makaawid sa pat ka kilo a pontir a mappno a malmbo a miyasoti a manga kaoyagan ago tarotop a dowa ka kilo a sandiyata a kawali o pagampong a khabalintong ago khaphgs iyan so langon a ridoay.”  

Mapasad mamakin’g o dowa kataw a sondaro ko katharo o giyoto a matao a mama, na so mala i ontong a sondaro na somiyong sa kawanan. Skaniyan na biyakontol iyan so timbang a nm kilo sa waga ago likod iyan ogaid na so poso ago rûh iyan na miyalinding ko madiyandiyang a kalk ago bara.

So pman so salakaw a sondaro, na skaniyan na inawaan iyan so kasirbisiyo sa militari. Di niyan kabaya a mangongonotan ko sogo na somiyong sa diwang. Giya lawas iyan na miyalinding iyan ko kabakontol ko nm ka kilo ogaid na so poso iyan na miyagomk ko didalm o madiyandiyang a bara ago so ruh iyan na miyapadalm ko daa taman iyan a kalk. Lomiyalakaw skaniyan sa okitokit a kapamalad ko langolangowan ago kapananabad ko langon taman go omani phkasowasowa. Kaan mirampay sa darpa a maphniniyat iyan. Na roo na khatarima iyan so dan’g  o kapribil ago kapalagoy. 

Na so pman so sondaro a phkababayaan iyan so mando o militari, na tiyago iyan so pontir ago sandiyata iyan na somiyong sa kawanan a lalan, lomiyalakaw ko okit iyan a khnaba makambabara ko apiya antawaa, nago khnaba maalk ko apiya antawaa, ka adn a kalbod ko poso ago konsinsiya niyan. Kaan mirampay sa bandar a ingd a aya gii phlobaan. Na roo na khatarima iyan so balas a domadait ko madaorogn a sondaro a mininggolalan iyan sa mapiya so galbk iyan.

Kagiya maoto, hay ribildi a nafs! Tokaw angka angkoto a dowa kataw a gii mlayalayag, so isa na so manga taw a masiyonot ko manga kokoman o Allah, na so pman so salakaw na somasangka a manga taw nago aya iran phagonotan na so baya a nafs iran. So pman so lalan, na giyoto so lalan o kaoyagoyag a phoon sa al-‘âlam al-arwâh, sagad ko kobor nago pagantap sa âkhirah. Na so pman so pontir ago sandiyata na siran so ‘ibâdah ago takwâ. Apiya pn o so ‘ibâdah na isan oba kararasay. Na ogaid na adn a kasosorot ago kakhp sii ko ma’ana niyan a di maphnggogod.

Ka sii ko salâh  na so ‘abd na mitharo sa, اَشْهَدُ اَنْ لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّٰهُ2 . Na giyoto na, “Da dn a Khâliq ago Razzâq a salakaw Rkaniyan. So karomasayan ago so paroli na sisii ko lima Niyan. Skaniyan na Hakîm, knaba gii nggalbk sa daa kipantag iyan, ago Skaniyan na Rahîm, so pammgayan ago rahmah Niyan na madakl.” Na kagiya skaniyan na miyaratiyaya, na miyatoon iyan so paitaw o manga montiya o Rahma sii ko langowan taman ago miyananagotokon golalan sa du‘â. Nago, skaniyan na phkailay niyan a so langowan taman na tataalok ko insarat o Rabb iyan. Phlindong skaniyan ko Rabb iyan. Phlinding skaniyan ko omani morala golalan ko tawakkul iyan ko kasasana niyan Rkaniyan. So îmân iyan na phmbgay rkaniyan sa tarotop a sarig.

Oway, lagid o omani bnar a kapiyaan, na so phoonan mambo o shaja’ah na so îmân ago ‘ubûdiyyah. Nago lagid o omani marata, na so phoonan mambo o katalaw na so dhalâlah.

Oway, na o so doniya na mbaloy a bomba nago mbto, na ba anda di kalk so ‘abd a adn a tarotop a maliwanag i poso. Ba anda niyan ba dn phsimaan go khatmbang ko pakammsa a Kudrah o As-Samad. Ogaid, na amay ko so bantobantogn a daa poso iyan a fâsik a philosopher a ba dn kaiingaranan sa maliwanag i pamikiran na mkailay sa comet sii sa langit, na phnanabadn sa lopa. Na matharo iyan, “Ba giyanan a madadadag a comet na ba niyan di khabla so doniya?”. Na kaolog skaniyan ko wahm. {Miyakaisa,na giya Amerika na tiyabad sabap ko lagid oto a comet. Kadaklan kiran na inawaan iran a walay ran sii ko kagagawii.}

Oway, nampn a so manosiya na khinanglan iyan so daa taman iyan a manga shay’, na so kapital iyan na daa... Ago nampn a skaniyan na masikn-sikn a kharasay ko daa taman iyan a manga morala, na so bagr iyan na daa... A miplagid o ba so rarikan o kapital ago bagr iyan na sii bo ko kadakl a khakawa o lima niyan. Ogaid na so manga rayo iyan, manga singanin iyan, so manga alal ago manga morala niyan, na so rarikan iran na mawlad a daa tamana iyan datar o antonai khagaga maoma go kasongowan o mata go arangan iyan. So skaniyan a knaba taph-taphgan a bota na phkailay ago phsabotn iyan so antonaa i kala a laba, kapipiya ginawa ago kababaloy a ni’mah o ‘ibâdah, tawakkul, tawhîd ago kapangongonotan (taslîm) para ko rûh o manga manosiya, a skaniyan na daa mnang ago malobay, miskin nago minitaralo a phkamr-mran.

Langkap a katotokawan a so lalan a daa kabinasa ron na thomo o di so lalan a adn a kabinasa ron, apiya salak bo ka isa sii ko sapolo. Ogaid na so pman so lalan ko ‘ubûdiyyah, a skaniyan i bandingan tano sii, na rakhs o daa kabinasa ron, na adn a montiya on a kapipiya ginawa a tatap a daa kaposan iyan na masikn-sikn a siyaw sii ko sapolo. Na so pman so lalan ko fisk ago kadiyahilan —apiya adn a ikrar o fâsik —apiya pn daa paroli ron, na ganggamn skaniyan o karina o manga taw a miyakasaksi ko katanto o agama ago so manga taw a inisnggay ran a ginawa iran para ko manga ‘ulum a Islamik taman ko ijmâ ago tawâtur na adn a siyaw sii ko sapolo a kabinasa a tatap a daa kaposan iyan a karomasayan. Nago miyaka titayan ko manga riport o ahl al-zawq ago kashf, na skaniyan matatangkd.

Sii ko makampt a katharo: Lagid sa âkhirah, na so kapipiya ginawa sa doniya, mambo, na sisii ko ‘ibâdah ago sii ko kababaloy a sondaro ko Allah. Kagiya maoto, na patot a sktano na lalayon gii tharo sa اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ عَلَى الطَّاعَةِ وَالتَّوْفِيقِ 3 . Nago patot a manginsokor tano ka sktano na manga Muslims...                                                               

* * *