SO IKANM A KALIMA

‌بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ‌

1 ‌اِنَّ اللّٰهَ اشْتَرٰى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اَنْفُسَهُمْ وَ اَمْوَالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ‌

 

O khabayaan ka a kasabotingka i andamanaya i kala o laba ago titho a madaorogn a pangkatan so kaphasa angka ko nafs go tamok ka ko Allah ago so kabaloy ngka a ‘abd go sondaro Niyan, na pamakin’g angka giya a thotolan a kapagabay:

Miyakaisa, na adn a sultan a bigan iyan so dowa ko pagtaw niyan sa phmbasokan a lopa omani isa kiran, lopa a ndodon so langowan taman lagid o pabrika, makina, koda ago sandiyata.  Ogaid na sabap ko oras oto a onosonos a kathidawa, na da dn a khalamba a khamboway. Ka odi mabinasa na masalin go mada. Na kagiya so daa sanisaning iyan a gagaw o sultan na siyogo iyan so lbi a madaorogn a salisip iyan sii ko giyoto a dowa a sondaro. Na sa lbi a makalimoon a insarat, na gii niyan tharoon kiran:

"Phasa angka rakn so amanat a inibgay akn rka a matatangan ka sii ko limangka, kaan akn malinding para rka nago kaan di malaga ago kaan kaosbai. Nago mapasad so kathidawa, na ikhasoy akn rka bo a mas mapiya i btad. Nago, datar bo o giyanan a amanat na tamok ka, na bgan akn ska pn sa tanto a mala a laba. Nago, so manga pagigimo sii ko pabrika ago manga makina na phtandingann sii ko ingaran akn nago sii ko papan akn. So arga ago sokay iran na pagorog sa sanggibo phoon ko salad. Na imbgay akn rka pn so langon a laba. Nago, ska na di phakagaga ago miskin. Na dingka bo khatiyagar so arga o giyaya a manga ala a galbk. Na sakn i sangan ko langon a gasto ago kasangkapan nago imbgay akn rka langon so sokay ago so paroli niyan.  Sakamaoto, na imbagak akn sii sa tangan ka taman sa maoma so oras a kamaradika. Kataya, so laba sii ko laba, a lima pangkat!

Opama o dingka rakn phasaan, na miyailay ngka dn a daa makaphagipat ko manga tatangann iran. Khalapis ka lagid o omani isa. Nago, salingganat a daa pakaantapan iyan; na kilapng ka ko giyoto a mala a laba. Nago, kagiya daa matarintis a manga mina a khaosar ago manga galbk para sa giyoto a manga rki-rkign ago mala i arga a manga pagigimo ago timbangan, na khadaan siran sa kipantag. Nago, so karomasayan ago tanggad ko kathandinganon ago kasabta on na sii rka. Nago, khatarima ka so dan’g ko kiyatrayador angka ko amanat. Kataya, so kalapis sii ko kalapis, a lima pangkat! 

Nago so kaphasa angka rakn, na ma’ana oto na phmbaloy ka a sondaro akn go phnggalbk ka sa ingaran akn. Sambi o ordinari a makakalaboso odi na sondaro a di phangongonotan, na phmbaloy ka a ispisiyal a mathtndo go salisip a sondaro o maporo a sultan."

Mapasad siran mamakin’g sa giyai a kasakasakaw ago insarat, na so isa ko dowa a mama a makanononaw na pitharo iyan a:

"Khababayaan akn a maphasa akn rka. Nago sanggibo a shukr rka."

Na so salakaw pman na mangingimporoan, tormisan, mababaya sa pakaradiyaan, a giya nafs iyan na mimbaloy dn a Pir’awn, ago dadn a katawan iyan ko manga linog ago anosonos ko doniya ka lagid dn o khadn sangkoto a lopa taman sa taman. Pitharo iyan a: 

“Di! Intaa i sultân? Knaba akn gii phasaan so tamok akn, odi na knaba akn binasaan so kababaya akn.”

Mabolo bolo, na so miyaona a mama na minirampay ko pangkatan a so langon na phkasigi ko btad iyan. Miyatarima iyan so hormat o sultân ago mapipiya a ginawa niyan i kapakababaling iyan sii ko torogan o sultân. So pman so salakaw na miyatago ko btad a so langon na phkapdion ogaid na gii ran di matharo a: “Nari! Giyanan i miyasokat kaon.” Sabap ko karibatan iyan, na miyada iyan so kapipiya ginawa ago so tamok iyan nago miyarasay ko dan’g ago siksa. 

Kagiya maoto, Hay nafs a mappno a nnga! Ilay angka so bontal o hakikah sii ko tarompong o giyai a ladiyawan. Mipantag ko sultân, na Skaniyan so Rabb ka ago Khâlik, a Skaniyan na azalî ago tatap a daa kaposan iyan a Sultân. Mipantag ko manga lopa, manga makina, manga pagigimo ago manga timbangan, siran so tangan ka sii ko rarikan o kaoyagoyag ka, ago so lawas, rûh go poso ka sii ko giyoto a manga tangan, nago so liyo ago sold o manga gda-gda go plng ka, datar o mata ago dila, otk ago pandapat sii kiran. Nago mipantag ko lbi a madaorogn a salisip, na skaniyan so Madaorogn a Rasûl. Mipantag ko maylot a insarat, na skaniyan so Al-Kur’an Al-Hakîm; sii ko phakatalondog a ayah, na pitharo iyan so miyakalala a kandagang a aya tano phimbandingan:

‌اِنَّ اللّٰهَ اشْتَرٰى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اَنْفُسَهُمْ وَ اَمْوَالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ‌

Nago mipantag ko onosonos sa kalamalama o katidawa, na giyanan so babaratn a bontal o doniya, a daa targ iyan ogaid na phtingr ago phkhardak nago iphmbgay niyan so phakatalondog a pamikiran sii ko otk o omani isa a taw:

"Kagiya so langolangowan na phliyo ko tanganan tano, khawapat ago khada, na ba da a okit a mamboway siran nago masalin siran sa tatap a daa kaposan iyan?"

Na isako gii skaniyan mamimikiran, na so samâwî a sowara o Kur'an na miyan’g iyan. Pitharo iyan a:

"Oway, adn. Adn a mapiya i paras ago malbod a smbag, lima pangkat a okit a khalabaan."

Pakaiza: Antona onon?

Smbag: So kaphasaa ko amanat sii ko bnar a kikhirk... Kagiya sii sangkoto a kaphasa, na adn a laba sii ko laba, a lima pangkat.

So Paganay a Laba: So somasagad a tamok na phmbaloy a tatap a daa kaposan iyan. Kagiya giya a kaoyagoyag a mananay dn a kasdp iyan, na inibgay sii ko Skaniyan a Zuljalâl, a Skaniyan na Al-Kayyûm Al-Bâkî, ago giyasto para Rkaniyan, na misalin sa tatap a daa kaposan iyan nago phmbgay sa manga onga a tatap a daa kaposan iyan. Kagiya so saphrk mata a kaoyagoyag na datar a khawapat ago khardak lagid o manga liso ago od. Ogaid na domaliday ago maghto siran sa obarobar a kapipiya ginawa sii sa al-‘âlam-al-bakâ. Nago omani isa na phmbaloy a tomtnang ago malangas a ilayan sii sa al-‘âlam al-barzakh.

So Ikadowa a Laba: So arga a lagid o Jannah na iphmbgay.

So Ikatlo a Laba: So kipantag o manga anggaota ago gda-gda go plng na phkatakp iphoon sa isa taman sa sanggibo. Saibarat, na so otk na kasangkapan. O dingka phasaa ko Janâb-i Hakk ka bangka ba dn pagosara sii ko nafs, na phmbaloy a iddto, marikor go maringasa a kasangkapan; na kadoros sii ko btad a iddto go pakagasta a kasangkapan a bakontoln iyan sii ko olongka a daa ontong iyan so langon a rata a ginawa a rimokt o gowani nago so manga pakalk-lk a btad a phakatalingoma. Kagiya maoto, na giya i sabap, a so kadaklan, a fâsik a taw na gii niyan palalagoyn so kapagobog odi na manga katmbangan kaan malinding sii ko kasososa ago ringasa o otk.  Ogaid na o miya phasangka ko Bnar a Mâlik ago o inosar ka para Rkaniyan, na so otk na phmbaloy a gonsi a adimat a phlkaan iyan so daa taman a manga montiya o Rahmah ago manga montiya o Hikmah a matatago sii sa maklok. Na kagiya maoto, na sakat ko pangkatan a Rabbânî a gonanao (murshid) ago priparado niyan so khirkon para ko kapipiya a ginawa a tatap a daa kaposan iyan.

Saibarat, na so mata na gda-gda a iphagilay o rûh sii sa giyai a ‘âlam makaokit sangkoto a rowasa. Na o dingka phsaan sii ko Janâb-i Hakk ka bangka ba dn inosar para ko nafs, na phmbaloy a oripn o sahawat ago baya o nafs taman sa skaniyan na mabaloy a gii mangondoy sii ko kailaya ko sagasagad, di khamboway a manga pipiya i paras ago bontal. Na o phasaan ka so mata sii ko Sâni’ iyan, a Skaniyan na Basîr, nago inosar para Rkaniyan ago sii ko rarikan o piyakay Niyan, na so mata na sakat ko pangkatan o barasima ko giyai a mala a kitab o maklok,  pangkatan o pababantay ko manga pakammsa a parahiyasan o Ar-Rabb sii sa giya a ‘âlam nago pangkatan o babarakatn a batiyokan o manga obarobar o Rahmah sii sa sapadan o doniya.

Saibarat, na o dingka phasaan so gda-gda o panaantaam a matatago ko dila sii ko Fâtir iyan, a Skaniyan na Hakîm, ogaid na o inosar ko nafs go o para bo ko tiyan, na kadoros go kaolog sa kababaloy niyan a magiipat ko tangkal go pabrika o tiyan. Na o phasaan ka ko Ar-Razzâk, a Skaniyan na Karîm, na so gda-gda o panaantaam a matatago ko dila na sakat ko pangkatan o barasa a pababantay ko manga montiya o Rahmah o Allah nago pangkatan o kikibir ko manga tolang o Koudrah o As-Samad, a skaniyan na phmbgay sa shukr.

Na pananggila ka, Hay otk! Anda so iddto a kasangkapan, nago anda so gonsi sii ko maklok! Hay mata, pangilaylay ka piyapiya! Anda so gii mangondoy, nago anda so maporo a barasa a patatam’ng ko library o Allah? Nago Hay dila, taam ka piyapiya! Anda so magiipat ko tangkal odi na gordiya ko pabrika, nago anda so maporo a pababantay ko montiya o Rahmah?

O ipagabay ngka so langon a manga kasangkapan ago manga anggaota lagid aya, na sabotn ka oto, a so pyu-pyur, na so mu’min na adn a misasarta iyan a patot ko Jannah, ago so kâfir na adn a misasarta iyan a patot ko Jahannam. Aya sabap a ino omani isa kiran na pkirampay sa giyoto a kipantag; na sabap ko iman iyan, na so mu’min na pagosarn iyan so amanat o Khâlik iyan para Rkaniyan ago sii ko rarikan o piyakay Niyan. Nago so katrayador ko amanat, na so kâfir na inosar iyan para ko nafs al-ammarah.

So Ikapat a Laba: So taw na malobay; tanto a madakl i simokt. Skaniyan na miskin; so kinanglan iyan na tanto a madakl. Skaniyan na di phakagaga; so tanggad o kaoyagoyag na tanto a mapnd. Na odi skaniyan phtawakkul a makaokit sa kasarig ko Al-Kadîr Zuljalâl ago di phasiyonot sii Rkaniyan a makaokit ko kambayorantang Rkaniyan, na so konsinsiya na lalayon dn masisiksa. So manga karomasayan a daa onga niyan, so manga alal ago kasndit na pkl rkaniyan, na mabaloy skaniyan a obog odi na salin sa binatang.

So Ikalima a Laba: So pagtaw o zawk go kashf, so manga taw a miyakasaksi ko katanto o agama ago so manga taw a inisnggay ran a ginawa iran para ko manga ‘ulum o Islam na piyagayonan iran langon a so langowan a ‘ibâdah go tasbihât o giyoto a manga anggaota ago kasangkapan nago so manga ala a balas iran na kibgay rka sii ko ropaan a manga onga sa Jannah sii ko oras a tanto kawn a maka khikinanglan.

Kagiya maoto, na opama odi ka phndagang a adn a laba ron sii ko laba, a lima pangkat, na khadoros ka ko kalapis sii ko kalapis, a lima pangkat liyo pn ko kakilapng ka ko giyoto a manga laba.

So Paganay a Kalapis: So tamok ago moriyataw, a tanto ngka a phkababayaan, nago so nafs go so manga nnga iyan, a rongkaon gii nggalbk sa ‘ibâdah ago so kangoda go kaoyagoyag, a inibthang rka so kaphkababayaingkaon, na khabinasa ago pagawa bo; na phliyo siran ko tangan ka. Ogaid na imbagak iran rka so manga dosa ago so manga alal iran nago iphaki bakontol iran sii ko lig ka.

So Ikadowa a Kalapis: Kharasay ka ko dan’g ko katrayador ko amanat. Sabap ko kininggolalann ka ko dhulm ko nafs ka makaokit ko kaphagosar angka ko daa lawan iyan a malai kipantag a manga kasangkapan sii ko daa lawan iyan a daa pakaid a manga shay’.

So Ikatlo a Kalapis: Piyagitowito ago ininggolalan ka so dhulm sii ko hikmah o Allah, sa kiyasabapan ko langon a giyoto a malai kipantag a manga ibatibat o manosiya a kiyadoros iran sii ko btad a lbi a mababa pn ko manga pangangayamn.

So Ikapat a Kalapis: Raks o dingka kaphakagaga ago kamimiskin ka, na so kababakontol angka ko tanto a mapnd a tanggad o kaoyagoyag sii ko likod ka a malobay, na lalayon ka dn maphtharo a: “Aidow ago Ainaw-ainaw!” sii sa didalm o mananay a kasdp ago kasalingganata.

So Ikalima a Kalapis: So kabaloy angka ko manga matarintis a pammgayan o Ar-Rahmân lagid o otk, poso, mata go dila a inibgay rka kaan ka matiyagar so kinanglan ko kapipiya ginawa sii sa âkhirah ago so phoonan o kaoyagoyag a tatap a daa kaposan iyan, a dgaw a giyoto i phlka rka ko manga paitaw o Jahannam.

Na imanto na patot a thphngan tano so kaphasaa ron. Phkammsa ko, ba ini tanto a pakarasay a phlikayan o madakl a taw so kaphasaa ron?  Kna! Knaba! Knaba dn ai pakarasay. Ka so rarikan o halal na mablang ago kiyatangkaan ko kababaya. Didn kinanglan so kasold ko haram. So manga fardh o Allah na makhap go mainot.

So kababaloy a ‘abd ago sondaro o Allah na pangkatan a malmbo a hormat a di maphanothol. Na so mipantag ko atastanggongan, datar a sondaro, na patot a galbk ago sagiphoon bo para ko Allah... Nago patot a mbgay go kowa sabap ko Allah... Nago patot a phnggolaola go phtakna sii ko rarikan o piyakay go kokoman Iyan... Opama o miyakasala skaniyan, na patot a phag-istighfâr...

Patot a phtharoon iyan na: "Hay ya Rabbi! Rilaan Ka rkami so manga sala ami, tarimaa kamingka a oripn Ka ago baloya kaming Ka a kasasanaan ka ko amanat Ka taman ko oras a khowaan Ka rkami. Âmîn!", nago patot a sangongo angka Skaniyan.

* * *