SO IKASIYAW A KALIMA

 

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

فَسُبْحَانَ اللّٰهِ حِينَ تُمْسُونَ وَحِينَ تُصْبِحُونَ ٭ وَلَهُ الْحَمْدُ فِى السَّمٰوَاتِ وَاْلاَرْضِ وَعَشِيًّا وَحِينَ تُظْهِرُونَ1

 

Hay Pagari! Iphagiza ka rakn so makapantag ko hikmah o salâh sa kapaka aatod iyan ko giyoto a lima a mattndo a wakto. Phayagn tano so isa ko madakl a hikmah.

Oway, ka kagiya so wakto o omani salâh na phoonan o iportanti a khazambi, pagalongan ko lbi a mala a kapaar o Allah ago sii ko gyoto a kapaar na ron maanggd so kalilid a pammgayan o Allah, na so salâh a aya ma’ana niyan na so salbi a ka-tasbîh ago ka-ta’dhîm ko Al-Kadîr Dhuljalâl sii ko gyoto a manga wakto nago ma’ana niyan na so kabgay sa shukr go hamd para ko taptapgan o daa kaposan a manga ni’mah Niyan a miyatimo ko pagltan o dowa a wakto, na inisogo so kinggolalan non (ko salâh). Na kaan kasaboti sa maito a giya a maink go madalm a ma’ana, na kinanglan a raks o nafs akn a mapamakin’g ka so Lima a maink a pontos.

 

Paganay a maink a ponto: So ma’ana o salâh na tasbîh ago ta’dhîm ago shukr. Ma’ana niyan na sii ko hadapan o Jalâl (da-orogn go kabsaran) o Janâb-i Hakk, na giyoto so kap-takdîs a so kabthowa ko “Subhânallah” nggolalan ko katharo ago galbk. Ago, sa hadapan o Kamâl (So daa saninsaning Iyan), na giyoto so kap-ta’dhîm a so kabthowa ko “Allahu Akbar” nggolalan ko katharo ago galbk. Ago, sa hadapan o Jamâl (So kataid, rangkamanis ago karinank Iyan), na giyoto so ka-shukr a so kabthowa ko “Alhamdulillah” nggolalan ko poso, dila ago mbolawasan.

Ma’ana oto, na so tasbîh, takbîr ago hamd na manga od o salâh. Sabap saya, na giya a tlo a manga shay’ na omani sabaadon na sisii ko langon a manga galbk ago katharo ko salâh. Ago, sabap saya, na giyaya a babarakatn a manga kalima (kalimât al-mubârakah) na maka tlo polo ago tlo (33) maaloy mapasad so salâh kaan kabagri ago maaloy pharoman so ma’ana o salâh. So ma’ana o salâh na phakabagr ko giyaya a makampt a manga pamontosan.

 

Ikadowa a maink a ponto:

So ma’ana o ‘ibâdah na giyaya: sii ko Korti o Allah, na so ‘abd na ipnggolalan iyan so sujud raks o kammsa go babaya sa hadapan o rubûbiyah a daa saninsaning Iyan, o kudrah o As-Samad nago o rahmah o Allah nago so kailaya niyan ko karibatan iyan, ko di niyan kaphakagaga ago ko kamimiskin iyan. Aya ma’ana niyan na, timbang a so kadato o rubûbiyyah na iphanton Iyan so ‘ubûdiyyah ago so kaphasiyonot, kagiya maoto mambo na so kapagadati go kasosoti o rubûbiyyah na iphanton Iyan a so kailaya niyan ko karibatan iyan, raks o istighfâr, tasbîh ago “Subhânallah”, na so ‘abd na patot a phakalangkapn iyan a so Rabb na soti ago daa daway Niyan, mapopokas ko pamikiran a kabokhagan (bâtil) o pagtaw a dhalâlah nago pagaadatan go mapopokas ko langowan a paawing o maklok.

Ago, so daa saninsaning a Kudrah o rubûbiyyah na iphanton Iyan a, so kailaya niyan ko pawing ago kalobay niyan ago so ka di kaphakagaga o manga kaadn, raks o kabantog ago kammsa, sa hadapan o di khaoma a akal a kasla o manga galbk o Kudrah o As-Samad, na so ‘abd na patot a nggiraw sa “Allahu Akbar”, nago ruku raks o kaphangongonotan, mlindong nago ph-thawakkul Rkaniyan.

Ago, so daa taman a tamok o rahmah o rubûbiyyah na iphanton Iyan a so ‘abd na patot a maphakiilay niyan so kinanglan iyan ago so kamimiskin go manga kinanglan o langowan a manga kaadn nggolalan ko basa a kasangongo go kan-du'â ago patot a phakitokawan iyan so manga tabang go ni’mah o Rabb iyan nggolalan ko shukr, podi ago “Alhamdulillah”.

Ma’ana niyan na so manga galbk go katharo ko salâh na pd sa giya a manga ma’ana, nago para ko giya a manga ma’ana, na siran na piyakathakna o Allah.

 

Ikatlo a maink a ponto: Na timbang a so manosiya na tongaw a sampol o masla a ‘âlam go so sslaan a Fâtiha na masindaw a mappno a nûr a sampol o Kur’an a Mala i Maratabat,  kagiya maoto mambo na so salâh na nggonanao a mappno a nûr a mapapadalmon so langon a pithibarangan a ‘ibâdah go skaniyan na babarakatn a mapa a itotoro iyan so langon a pisosonan a ‘ibâdah o langon a piklasian a manga kaadn.

 

Ikapat a maink a ponto: Na timbang a so manga lima o rilos ko omani pito gawii a phagitong’n iyan so manga sigondo, minotos, oras ago gawii na iilayin iran so omani isa, lagid siran o omani isa nago izan siran o omani isa, kagiya maoto mambo na so kaphting’r o daondaw ago gagawii a skaniyan so manga sigondo o giyaya a ‘âlam o doniya, a skaniyan so masla a rilos o Janâb-i Hakk, so manga ragon a phagitong’n iyan so manga minotos, so manga masa ko omor o manosiya a phagitong’n iyan so manga oras nago so idad o omor o ‘âlam a phagitong’n iyan so manga gawii na iilayin iran so omani isa, lagid siran o omani isa go izan siran o omani isa nago pakitanodan iran ko omani isa. Saibarat:

So wakto o fajr, taman ko kasbang o alongan, na miphndatar go phakitanodan iyan so oras o tkd a kaphagto, so oras a kiyaolog o manosiya sii ko kandang i ina iyan go so paganay ko nm gawii a kiyaadna ko samâwât go lopa, nago phakitanodan niyan so shuûn o Allah sii kiran.

Mipantag ko wakto o dhuhr, na miphndatar go itotoro iyan so lmbak a pangolaon, so pondiyong o kamamangodai go so idad a kiyaadna ko manosiya sii ko katas a omor o doniya, nago phakitanodan iyan so kambayambayan o rahmah go so faydh o manga ni’mah sii kiran.

Mipantag ko wakto o 'asr, na miphndatar  iyan so kapragon, kaloks go so Asr-i Saadah o Nabi o âkhirzaman (‘Alayhissalâtu Wassalâm), nago phakitanodan iyan so shuûn o Allah go so manga ni’mah o Ar-Rahmân sii kiran.

Mipantag ko wakto o maghrib, na so kaphakitanodi ko kasdp o manga kaadn sii ko oriyan o kapragon, so kapatay o manosiya go so kakhabinasa o doniya sii ko poonan o kiyâmah, skaniyan i sabap a so kambayambayan o da-orogn go kabsaran (Jalâl) o Allah na kiyasabotan, phokawn iyan so manosiya ko kapakathotorog ko ghaflah nago pangthomaan iyan skaniyan.

Mipantag ko wakto o 'ishâ, na so kaphakitanodi ko ‘âlam o kalibot’ng a dadalongan iyan sa maitm a onong so langon a manga galbk o ‘âlam o kadaondaw, nago so pan’nggaw a dadalongan iyan sa mapoti a onong so bontal o maatay a doniya, apiya so malalamba a manga galbk o domiyalong a manosiya na phatay go phsold ko didalm o salimot a tarotop a kiyalipatan a di dn khaaloy nago so doniya a skaniyan na darpa a tpng na tarotop a phlkban, na phayagn iyan so mala a kapaar a da-orogn o Al-Kahhâr Dhuljalâl.

Mipantag ko kagagawii, na so kisabapnon a so pan’nggaw, so kobor, ago so al-‘âlam al-barzakh na kasabotan, na phakitanodan iyan ko manosiya i anda i tamana o kakhinanglan o rûh o manosiya ko rahmah o Ar-Rahman.

Mipantag ko tahajjud ko gagawii, na phakiphanothol ago imbanay niyan i andamanaya i kakhinanglana ko sindaw a tahajjud sii ko kagagawii o kobor go kalibot’ng o barzakh, nago sii ko langon a giya a manga khazambi, na so kaphakitanodi ko daa kaposan iyan a manga ni’mah o Soti a Bnar a Mun’im, na phakitokawan iyan i anda taman so hamd ago podi a dait Iyan.

Mipantag ko ikadowa a kapipita, na phakitanodan iyan so kapipita o Hashr (kaplimod ko kaphangokom). Oway, na timbang a so kapipita o giya a gagawii ago so kaphagto o giya a pan’nggaw na marinaw, kinanglan, go matatang’kd, na kagiya maoto mambo na so kapipita o Hashr (kaplimod ko kaphangokom) nago so kaphagto o barzakh na mlagid a matatang’kd.

Ma’ana oto, na timbang a so omani isa ko giya a lima wakto na sisii ko poonan o iportanti a khazambi ago phakitanodan iyan so manga ala a khazambi, kagiya maoto mambo na so omani isa na phakitanodan iyan so manga piyakammsa o Kudrah go manga pammgayan o Rahmah, na siran so manga ragon, magatos ragon, ago masa, na nggolalan ko manga karina o manga ala a gawi-gawii a kapaar o kudrah o As-Samad. Na ma’ana niyan na so fardh a salâh, a skaniyan na pompongan a atastanggongan o fitrah, onayan o ubûdiyyah nago matatang’kd a bara, na lbi a daa lawan iyan a patot go ontol ko giyaya a manga wakto.

 

Ikalima a maink a ponto: Na fitrah o manosiya so tanto a kalobay apiya pn a so langowan taman na gomogobaton, imboboko iyan go ikhakarata a ginawa niyan. Na skaniyan pn na tanto a di phakagaga, apiya pn i tanto i kadakl o manga simokt ago ridoay niyan. Na skaniyan pn na tanto a miskin, apiya pn i tanto i kadiyang o manga kinanglan iyan. Na skaniyan pn na boklo ago daa a bagr iyan, apiya pn a so manga atastanggongan niyan ko kaoyagoyag na tanto a pakararasay. Nago, so kababaloy niyan a manosiya i kisosompat iyan ko maklok, ogaid na so kasdp go kasalingganata o manga shay’ a phkhababayaan go kalalayaman iyan na daa rintas a phkasakitanon. Iphakiilay rkaniyan mambo o otk so manga poporo a antap go manga tatap a onga, apiya pn a so lima niyan na mababa; so omor iyan na makampt; so bagr iyan na korang; so sabar iyan na maito.

Kagiya maoto, na maliwanag a kiyasabotan a kinanglan a tanto o rûh so kaplobaa ko kapthaknaan sabap ko giyoto a mambbtad iyan, so kiidinn ko pangni sii ko korti o Kadîr Dhuljalâl, a skaniyan na Rahîm Dhuljamâl, ago so kaplobaa ko tawfik go ogop phoon Rkaniyan sii ko wakto o fajr nggolalan ko salâh go kapangangarapan, ago kinanglan a tanto so mabagr a tindg kaan mabakontol so manga atastanggongan go galbk a phakioto ko likod iyan go giyanan i sowaan iyan sii ko phakatalingoma a ‘âlam o kadaondaw.

Mipantag ko wakto o dhuhr, na skaniyan so wakto o kaporo o alongan, so wakto a so kadaondaw na phagagaw ko kasdp, so wakto a so gawi-gawii a galbk na phakarani ko kaphkapasad iyan, so wakto a makampt a iddkha ko manga panton o kabibimban, so wakto a kinanglan o rûh so kimblagn ko ghaflah go karimbot a inisabap ko sagasagad a doniya ago phoon ko galbk a sagasagad go maphnd nago so wakto a so manga ni’mahs o Allah na mapayag.

Na knaba manosiya so skaniyan a di niyan sabotn a sayana a matarintis, sayana a mapiya, go sayana a makakinanglan nago makaaatod so kinggolalann ko dhuhr a salâh, a aya ma’ana oto na, so kisabtn ko panton, so kalikay ko ghaflah nago so kibagakn ko manga shay’ a sagasagad a daa kipantag iyan, na so rûh o manosiya na inggakot iyan so manga lima sii ko Korti o Bnar a Mun’im, a skaniyan na Al-Kayyûm Al-Bâkî, na mbgay sa shukr go hamd para ko taptapgan o ni’mah Niyan, na ploba sa ogop phoon Rkaniyan, na sii ko rukû’ na miphakiilay niyan so di niyan kaphakagaga sii sa hadapan o da-orogn go kabsaran Iyan (Jalâl) ago sii ko sujud na phakitokawan iyan so kammsa, babaya go kapangongonotan iyan sii sa hadapan o daa daway go daa saninsaning Iyan (Kamâl) go daa rimbang Iyan a kataid (Jamâl).

Mipantag ko wakto o ‘asr, na phakitanodan go phakitadman iyan so di kakharata a ginawa ko mosim o kapragon, so romrnd’ng a mambbtad o kaloks, nago so masa a kamboko ko âkhirzaman. Na skaniyan pn so wakto a miyatarotop so gawi-gawii a galbk, so wakto a so manga ni’mah o Allah, a inizla rkaniyan sa gawii oto datar o bagr, salâmat go manga kidmat a mappno a khayr, na miyatimbl; na nggolalan ko kitotoro o masla a alongan a phrawi ko kasdp, na skaniyan so wakto ko kilangkapn a so manosiya na banto a opisiyal nago so langowan taman na sagasagad go knaba tatap.

Na imanto, na so taw a bnar a manosiya na khasabotan iyan a sayana a maporo, sayana a maka-aatod a kidmat, nago sayana a maka-aayon a okit a kabayad ko otang a fitrah so kinggolalann ko ‘asr a salâh, a giyoto na so ruh o manosiya – a singanin iyan so tatap go inadn para ko tatap ago gii mananangoran ko pammgayan nago phkarasay sa kalipds sabap ko kasalingganata – so kaganat sii ko wakto o ‘asr para ko wudhû’, so kapangangarapan ko Korti o As-Samad, Al-Kadîm, a skaniyan na Bâkî go Kakal a Kayyûm, so kalindong sii ko Rahmah Niyan a dayon sa dayon a di khapopos, so kabgay sa hamd go shukr para ko manga ni’mah Niyan a di ptaman, so kadongo a gii mangongonotan sii ko rukû’ sa hadapan o da-orogn o Rubûbiyyah Niyan, so kinggolalann ko sujud a gii mangalimbabaan sa hadapan o tatap o Ulûhiyyah Niyan, so kathiyagar para ko kidmat a ubûdiyyah sa hadapan o hudhur o kabsaran o Allah, so katoona ko kapaparo o ruh go karinaw a bnar o poso nago so kakowaa ko tanto a matarintis a kapipiya ginawa.

Sii ko wakto o maghrib, so oras a phakitanodan iyan so wakto a so rki-rkign go mapiya i paras a manga kaadn ko ‘âlam a pangolaon ago kapragon na phtakna sii ko rata a ginawa a kaodas kagiya phagphoon dn so pan’nggaw. Phakitanodan iyan pn so wakto a malipds a kazalingganata igira a so manosiya na giyanatan iyan so langon a manga phkababayaan iyan nago somiyold ko kobor nggolalan ko kapatay niyan. Nago phakitoosan go phakitanodan iyan so wakto a kathogalin o manga khibabaling ko doniya sii ko salakaw a manga ‘âlam nggolalan ko kapatay o giya a doniya sii ko manga linog o diniyan kha-sakarât, nago so wakto o kaphad’nga ko solo o giya a darpa a tpng; skaniyan so wakto a maylot a phakaiktiyarn so siran oto a phsimbaan iran so manga phkababayaan iran a gii thakna sii ko kasdp.

Andamanaya i kabaloy o taw a manosiya opama ka di niyan sabotn so kamis go kasosoti a atastanggongan, so kala i mnang go pakasoat a kidmat, so kapiya go karinank a ‘ubûdiyyah, so katanto a hakikah, nago so katobay a bitiyara go tatap a kapipiya ginawa sangkai a sagasagad a darpa o banto, so kinggolalann ko maghrib a salah, a skaniyan na sisii ko giyoto a wakto a so rûh o manosiya na – a giyoto na pagalongan a aya niyan fitrah na so kappno a singanin ko Jamîl, a skaniyan na Bâkî – iphagadap iyan a bontal iyan ko ‘arsh o da-orogn o Dayon sa dayon a Kadim go Kakal a Bâkî, a Skaniyan i gii nggolaola ko giya a manga ala a galbk, phting’r go phagalin ko giya a manga ala a ‘âlam, oriyan iyan na nggiraw sa “Allahu Akbar” sii ko giya a sagasagad a manga shay’, tonggosn iyan so manga lima niyan kiran, mapasad na inggakot iyan so manga lima niyan ko kidmat ko Allah go ithindg iyan ko hadapan o hudhur o Kakal a Bâkî, mapasad na nggiraw sa “Alhamdulillah”, na imbgay niyan so hamd go podi sii ko daa pawing a daa saninsaning Iyan (Kamâl), ko daa lawan Iyan a kataid (Jamâl) go ko daa taman Iyan a rahmah, mapasad na nggiraw sa اِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ اِيَّاكَ نَسْتَعِينُ‌   2 na izla iyan so ‘ubûdiyyah go mbanogn iyan so ogop phoon ko daa wasir a ndatoan Iyan, ko daa salisip a Rubûbiyyah Niyan nago ko daa sharik a Ulûhiyyah Niyan, na indongo iyan sii ko rukû’ sa hadapan o da-orogn Iyan a daon so di khaphakagaga, a daa taman Iyan a kabsaran, go daa taman Iyan a kudrah, nago miphakiilay niyan so kalobay go so di niyan khaphakagaga, so kamimiskin go kapakadadapanas iyan raks o intiro a maklok, mapasad na nggiraw sa  سُبْحَانَ رَبِّىَ الْعَظِيمِ‌   na phayagn iyan a so Rabb iyan, a Skaniyan na ‘Adhîm, na soti go daa paawing Iyan (tasbîh), mapasad na inggolalan iyan so sujud sa hadapan o di khalayon a kataid o Dhaat Niyan, so di phagaalin a manga soti o Motra Iyan ago so di khazambian a daa saninsaning (Kamal) o katatatap Iyan, na iplangkap iyan so babaya ago ‘ubûdiyyah niyan sii ko kammsa ago kapangongonotan nggolalan sa kaganati ko mâsiwâ, nago so katoona ko Al-Jamîl, a Skaniyan na Bâkî, so Kakal aRahim a sambi o manga kaadn a sagasagad, oriyan iyan na nggiraw sa  سُبْحَانَ رَبِّىَ اْلاَعْلَى,  iphayag iyan so Lbi a Maporo a Rabb, a Skaniyan na soti go daa daway Niyan, go maporo a kaaawat Iyan ko paawing, mapasad na moontod sii ko gii niyan ka-tashahhud go iphzla iyan so babarakatn a manga tahiyyat ago manga pipiya a salawat o langowan a manga kaadn, sii ko ingarin iyan, a pammgayan ko giyoto a Daa Kaposan a Jamil, a Dayon sa dayon a Jalil, mapasad na imbgay niyan so salam ko Rasûl Al-Akram, na itharos iyan so kapakiphasada rkaniyan, iphakiilay niyan so kapangongonotan ko manga sogoan iyan (asm), mapasad na, kaan kasindawi so îmân iyan nggolalan ko khazalimbago, na zasaksian iyan so wahdâniyyah o As-Sâni’ Dhuljalâl sa kamamasai niyan ko atoran a mappno a hikmah sii sa giya a torogan a maklok, mapasad na, zasaksian iyan so risalah o Muhammad a Arab ‘Alayhissalâtu Wassalâm, a skaniyan na pananawag ko kadato o Rubûbiyyah nago skaniyan i zampay ko katao mipantag ko manga shay’ a ikhasoat Iyan go skaniyan na so tarjuma ko manga âyah ko kitab o maklok?

Sii ko wakto o 'isha, so lamba a tondas o gawii a malalamba ko sindadan na somidp, na so ‘âlam o gagawii na liyokopan iyan so maklok. Phakitanodan iyan so Rabbânî a kapaar go atoran o Al-Kadîr Dhuljalâl, a Skaniyan na  مُقَلِّبُ الَّيْلِ وَ النَّهَارِ 3 sii ko kating’ra niyan ko giyanan a mapoti a pandang ko giya a maitm a pandang; phakitanodan iyan so Ilahî a manga galbk o Al-Hakîm Dhulkamâl, a Skaniyan na  مُسَخِّرُ الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ  4 sii ko kating’ra niyan ko mamandiyangan a gadong a pandang o pangolaon ko mat’nggaw a mapoti a pandang o pan’nggaw. Phakitadman iyan pn so Ilahî shuûn o Al-Khâlik o kapatay ago kaoyagoyag o manga taw sii ko kobor a tarotop a kaphripag iran ko salakaw a ‘âlam nggolalan ko kakhada o malalamba a manga galbk iran sa giya doniya sii ko kaphsagad o oras. Na skaniyan pn so wakto a phakitanodan go phakitadman iyan so da-orogn a kapaar go katanor o Al-Khâlik o doniya ago so samâwât nago so kambayambayan o Kataid Iyan (Jamâl) sa giya a maninit, sagasagad go daa kipantag iyan a doniya a phmbinasaan, so kapatay niyan sii ko masla iyan a sakarât nago so kaphayag o mablang, tatap go masla a ‘âlam o âkhirah. Sakamaoto, na so Mâlik go Bnar a Mutasarrif o maklok go so Bnar a Ma’bûd go Mahbûb Iyan na Skaniyan bo so malbodon so kapkating’ra, kazorat go kaphonaa, ago kasalina ko gagawii go daondaw, pan’nggaw go kaphagto, ko doniya go ko âkhirah, a datar o manga pandang o kitab. Na skaniyan so btad a miphakiilay niyan a so Kadîr’i Mutlak na ndadato ko langowan a manga galbk.

Kagiya maoto, na sabnsabnar a siyabot ka a sayana a mapiya, sayana a mapiya i paras, sayana a mamis, sayana a maporo, sayana a sslaan go phkababayaan, ago sayana a maontol go makaaatod a atastanggongan, kidmat, ‘ubûdiyyah nago katanto a hakikah so kinggolalann ko ‘ishâ a salâh, a skaniyan na sisii ko wakto o ‘isha, a so rûh o manosiya a daa taman a di niyan kaphakagaga, malobay, miskin go makakikinanglan na mioos’ng ko daa tamana iyan a kalibot’ng o phakatalingoma a masa nago tatabadn ko daa taman iyan a manga phkasowasowa na phakagiraw sa   لاَاُحِبُّاْلآفِلِينَ 5 datar o Ibrahim (as), na phlindong ko Korti o Daa Kaposan Iyan a Ma’bûd go Kakal a Mahbûb nggolalan ko salâh, oriyan iyan, na  sii sa giya a sagasagad a ‘âlam go sagasagad a kaoyagoyag ago malibot’ng a doniya go malibot’ng a phakatalingoma a masa, na phangangarapan ko Kakal a Bâkî, mapasad na, sii ko maito a bitiyara a dayon sa dayon ago ko saprk sa mata o kaoyagoyag a dayon sa dayon, na so kailaya go kambanoga ko Ar-Rahmân, a Skaniyan na so tabang a rahmah o Rahîm ago so nûr o hidâyah a iphagaplay niyan so aplas sii ko manga pali iyan a makapopoon ko kasalingganata go ko kasdp o langowan a manga kaadn go manga ginawai nago sindawan iyan so khabolosan iyan go bomboran iyan sa nûr so doniya iyan, mapasad na, so saprk a kalipati ko doniya a miyakalipat go minisoln, na sii ko kaphzgad o poso na ipmbobos iyan so kamboboko iyan ko Korti o Rahmah, mapasad na, kalo-kalo a so dapn kasold ko torog a miplagid o kapatay, na ithindg so salâh, kaan niyan minggolalan so moripori a atastanggongan iyan a ‘ubûdiyyah nago niyan kalkbi sa mapiya a kaposan so gawi-gawii a pandang o manga galbk iyan, ma’ana niyan na, so kasold ko hudhur o Ma’bûd go Mahbûb, a Skaniyan na Bâkî, a tomo a di so langowan a manga sagasagad a phkababayaan iyan, so kasold ko hudhur o Kadîr, a Skaniyan na Karîm, a tomo a di so langowan a manga di phakagaga a gii niyan gi pamaladan, so kasold ko hudhur o Hafîdh, a Skaniyan na Rahîm kaan masabt ko sharr o manga phamakabinasa a kaadn sa da on pn katabada, mapasad na, phanagiphoon ko Fâtiha, ma’ana niyan, na so kaphodia go kiphoroon ko Ar-Rabb o langowan a manga âlams (Rabbul ‘Âlamîn), a Skaniyan so Tarotop a Kâmil go Tarotop  a Ghanî, go Rahim, a Skaniyan na Karîm, sambi o kaphodia go kapakaootang ko korang go doan niyan a manga kaadn a daa kipantag iyan go di makadadarpa, oriyan iyan, na phagozor ko khatharo a  ‌اِيَّاكَ نَعْبُدُ‌ 6  ma’ana oto na, raks o kaito, kada go katatawantawan iyan, na so kasold ko daradat o iportanti a opisiyal go pakatatayaan a banto sa giya a maklok sabap ko rikit (intisâb) iyan ko Kirk ko Alongan a Maori (Mâliki Yawmiddîn), a Skaniyan so Sultân o azal go abad (Katatap), na nggiraw sa  ‌اِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ اِيَّاكَ نَسْتَعِينُ 7 ‌  sii ko ingaran o langowan a kaadn, na ipnggolalan iyan so ‘ibâdah ago so kathalo sa ogop go tabang o masla a jamâ’ah go mawlad a pagtaw o maklok sii Rkaniyan, mapasad na, nggiraw sa  اِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ 8 ‌  na phangni sa hidâyah para ko as-sirât al-mustakîm, a giyoto so masindaw a lalan ko dayon sa dayon a kapipiya ginawa sii ko kalibot’ng o phakatalingoma a masa, mapasad na, so kapamikira ko kabsaran o Skaniyan a  Dhuljalâl a lagid o totorogn a manga pamomolaan go pangangayamn sa giya wakto, so misosoln a manga alongan go bibiyag a manga bitoon na siran na manga solo go oripn sii ko giya a darpa a banto o ‘âlam, na lagid o manga sondaro a masiyonotn ko sogoan Iyan, mapasad na, phrukû’ ko kaphnggiraw niyan sa “Allahu Akbar”, oriyan iyan na, so kapamikira niyan ko mala a sujud o langowan a kaadn, ma’ana oto na, sii ko sajjâda9 o kasdp iran ko kiyaawa iran sa giya a doniya a tanto a maaator, na langowan o phitibarangan a kaadn ko oman ragon ago oman magatos ragon, apiya pn so liyawaw o lopa go doniya, na lagid o totorogn a manga kaadn ko gagawii, na ipnggolalan iran so sujud ko kaphnggiraw iran sa “Allahu Akbar” amay ko makaliyo siran ko atastanggongan iran a ‘ubûdiyyah sa giya doniya a sogoan o   كُنْ فَيَكُونُ 10 a lagid o tantara a maaator phiyapiya, o di na masiyonotn a sondaro, ngkanan na, amay ko piyakasong siran ko al-‘âlam al-ghayb, mapasad na, datar o kaphagoyaga kiran – so pd na mlagid go so sabagi na miplagid dn iyan - gomiyanat go mithitiyagar para ko kidmat ko Allah sii ko pakanonaw a panawag ko kabgay sa kaoyagoyag a makapopoon ko sogoan a  كُنْ فَيَكُونُ  sii ko wakto a kaphagto, na giya a daa kipantag iyan a manosiya mambo, na sujud ko hadapan o giyoto a Rahmân Dhulkamâl go Rahîm Dhuljamâl, nggolalan ko karawata niyan ko giyoto a manga kaadn nago nggiraw sa “Allahu Akbar” sii ko pakammsa a kababaya, ko katatap a kapnasa ko ginawa ago ko maratabat a kapangalimbabaan, ma’ana oto na so kapanik ko sasoson a mi’râj.

‌Ma’ana niyan na kagiya giya a lima a wakto, omani isa on na karina a masla a khazambi, tanda o manga ala a galbk o Ar-Rabb, nago toos o kalilid a manga ni’mah o Allah, na so fardh a salâh, a skaniyan na otang go paliyogat a atastanggongan o manosiya, na so kiniz’nggayn ko giyoto a manga wakto niyan na adn a daa tamanon a hikmah.