3644- TAHT-EŞ ŞUUR تحت الشعور : Şuur altı. Şuur haricinde olarak açılıp yayılan ruhî faaliyet. Geçmişte yaşadığımız ve tesiri altında kaldığımız hâdiselerden şimdi hatırlayamadıklamız ve ayrıca şu anda da varlığımızda meydana gelen hâdiselerden bilgisine sahip olamadıklarımızın bütünü. İnsan şuurlu hareket ettiği gibi şuuraltı tesirlerle de hareket eder. İnsan şuuraltının tesiriyle  hareket ettiği zaman bu hareketini şuuruyla izah ederken bahane sebebler bulur. Ama bu sebebler hareketin mahiyetini izahtan uzak kalır. (Bak: Hiss-i Kabl-el Vuku, Şuur)

3645- «Hıfz, bir zihin kuvvetidir ve bir mazi kıymetini ifade eder. Şuur, gayr-ı müstakar; hıfz ise müstakardır. Bunun için hıfz zühule de iktiran edebilir. Ve o zaman mahfuzat gayr-ı meşur olur. Bundan da anlarız ki, ruhda lâşuurî denilmese bile gayr-ı meş’ur olan umûr ve hâdisat da vardır. Hâfızadaki emrin ikinci şuuruna tahattur, tezekkür ve zükûr tesmiye olunur. Ve şuurun tevalisi ve tevali kıymetleri de bu sayede husule gelir. Bu suretledir ki şuurlar terekküb eder. Tasavvura ve suver-i zihniye ve ilmiyeye kadar müntehi olur.» (E.T.225)