56/1- ACAİB-İ SEB’A-İ ÂLEM عجاءب سبعهءِ عالم : Dünyanın yedi acaibi, büyük antika eserleri. Gerçi dünyada bunlar gibi daha antika eserler vardır ve olabilir. Fakat, ekseri Avrupa kaynaklarına göre meşhur olmuş yedi büyük eser şunlardır:
1- Mısır piramitleri.
2- Babil’de Semiramis’in asma bahçeleri.
3- Zeus’un heykeli.
4- Rodos heykeli.
5- Efes’te Artemis-Diana mabedi.
6- Bodrum (Halikarnas)da Mosokus’un türbesi.
7- İskenderiye deniz feneri.
Halbuki Kamus-u Alâm’a göre 4000 km.yi aşan Çin Seddi, bunların çoğundan daha büyük ve acibdir. Bazı kaynaklar bilgi ihatasızlığından bu büyük eserden bahsedememişlerdir. Bu eksikliği dile getiren, Tercüman Yayınlarından Hârikalar Ansiklopedisi haklı tenkidinde şunları yazıyor:
«Her şeye rağmen Çin Seddi bir hârikadır. Dünyanın yedi hârikasını sayan Romalı tarihçilerin uzakdoğu hakkında bilgilerinin ihatasızlığı sebebiyle, onu ve doğunun ünlü eserlerini hârikalar arasında gösterememişlerdir. Fakat Dünya, Çin Seddini tanıdıktan sonra onu Mısır piramitlerinin ardından ikinci hârika olarak kabul etmek gerektiğini söyleyen tarihçiler çok olmuştur.” (Hârikalar Ansiklopedisi sh:256, Tercüman Yayınları)
Keza Resimli Kamus-u Osmanî Acaib-i Seb’a maddesinde ve Bedayi-iz Zuhur Fî Vakayi-id Dühur adlı eserin 34-45. sahifeleri arasında mezkûr izaha uygun tafsilatlı mâlumat verilir.
Demek Çin Seddi, ilmî ihataya sahib tariçilere göre Acaib-i Seb’a-yı Alemin ikincisidir. Bu mânâya temas eden “International Encyclopedia” da “Seven” (Yedi) maddesinde dünyanın yedi hârikası anlatılırken; “Bir parça değişik sayılabilmekle beraber umumiyetle mâlum yedi hârikayı ihtiva eder” demek suretiyle bu Acaib-i Seb’adan, başka eserlerin de nazara alınabileceğini ifade eder.
Bazı kaynaklarda, Antiper adlı bir tarihçi, Yunanlı yolcuların hatıralarından faydalanarak M.Ö.100’de bu eserleri tesbit edip, bunların bir listesini yapmıştır, denilmektedir.
Buna göre mezkûr yedi hârikanın başlangıçtaki tesbiti, tarih ilminin külli nazarıyla yapılmış bir tesbit olmayıp cüz’î ve ferdî bir tesbitin kitablara intikalen meşhur olmasıdır.