2942- OSMANLI عثمانلى : Osmanlı devlet teb’asından olan. Anadolu Selçuklu Devleti’nin Bizans sınırındaki Beyliği reisi olan Ertuğrul Bey’in vefatından sonra, Mi: 1288’de yerine geçen Osman Bey’in kurduğu devlete mensub olan. (Bak: İttihad ve Terakki)

Osmanlı Devleti; kuruluş, yükselme, duraklama, gerileme, devirlerini yaşıyarak, I. Osman Gazi’nin saltanata geçiş tarihi olan Mi. 1281 esas alındığında, Osmanlı saltanatının ilgası tarihi olan 1922’ye kadar  36 hükümdar tarafından idare edilmiştir.

2943- Osmanlı Padişahları (Doğum, vefat ve saltanat müddetleri) :

1- I. Osman (Gazi) : (1258-1326:68 yıl) (Saltanatı: 1281:1324:43 yıl)

2- Orhan Gazi : (1281-1362: 81 yıl) (Saltanatı: 1324-1362: 38 yıl)

3- I. Murad (Hüdavendigar):  (1326-1389: 63 yıl) (Saltanatı: 1362-1389: 27 yıl)

4- I. Bayezid (Yıldırım): (1360-1403: 43 yıl) (Saltanatı:  1389-1402: 13 yıl)

5- I. Mehmed (Çelebi) : (1379-1421: 41 yıl) (Saltanatı: 1413-1421: 7 yıl 10 ay)

6- II. Murad (Gazi:)  (1404-1451: 46 yıl 18 ay) (Saltanatı: 1421-1444: 23yıl 3 ay ve 1445-1451: 5 yıl 2 ay ki, toplam 28 yıl 5 ay eder.)

7- II. Mehmed (Fatih):  (1432-1481: 49 yıl) (Saltanatı: 1444-1445: 1 yıl 4 ay ve 1451-1481: 30 yıl 2 ay 28 gün ki, toplamı: 31 yıl 7 ay)

8- II. Bayezid (Veli):  (1450-1512: 61 yıl 6 ay) (Saltanatı: 1481-1512: 30 yıl 11 ay 22 gün)

9- I.Selim (Yavuz): (1470- 1520: 50 yıl) (Saltanatı: 1512-1520: 8 yıl 4 ay 28 gün - İlk halife: 1516)

10- II. Süleyman (Kanuni): (1495-1568: 71 yıl 4 ay 10 gün) (Saltanatı: 1520-1566: 45 yıl 11 ay 15 gün)

11- II. Selim: (1524-1574: 50 yıl 7 ay 18 gün) (Saltanatı: 1566-1574: 8 yıl 3 ay)

12- III.Murad: (1546-1595: 48 yıl 6 ay 12 gün) (Saltanatı: 1574-1595: 20 yıl)

13- III.Mehmed: (1566-1603: 37 yıl 6 ay 25 gün) (Saltanatı: 1595-1603: 8 yıl 11 ay)

14- I. Ahmed: (1590-1617: 27 yıl 7 ay) (Saltanatı: 1603-1617: 13 yıl 11 ay)

15- I. Mustafa: (1592-1630: 47 yıl) (Saltanatı: 1617-1618: 3 ay 4 gün ve 1622-1623: 1 yıl 3 ay 22 gün ki, toplamı: 1 yıl 6 ay 26 gün)

16- II. Osman (Genç, Şehid): (1604-1622: 17 yıl 6 ay 17 gün) (Saltanatı: 1618-1622: 4 yıl 2 ay 21 gün)

17- IV. Murad (Bağdad Fatihi):  (1612-1640: 27 yıl 6 ay 12 gün) (Saltanatı: 1623-1640: 16 yıl 4 ay 28 gün)

18- Sultan İbrahim Han: (1615-1648: 32 yıl 19 ay 13 gün) (Saltanatı: 1640-1648: 8 yıl 6 ay)

19- IV. Mehmed (Avcı): (1642-1693: 51 yıl) (Saltanatı: 1648-1687: 39 yıl 3 ay)

20- III. Süleyman: (1642-1691: 49 yıl) (Saltanatı: 1687-1691: 3 yıl 7 ay 14 gün)

21- II. Ahmed: (1643-1695: 51 yıl 11 ay 9 gün) (Saltanatı: 1691-1695: 3 yıl 7 ay 14 gün)

22- II. Mustafa: (1664-1703: 39 yıl 6 ay 24 gün) (Saltanatı: 1695-1703: 8 yıl 6 ay 14 gün)

23- III. Ahmed: (1673-1736: 62 yıl 6 ay) (Saltanatı: 1703-1730: 27 yıl)

24- I. Mahmud: (1696-1754: 58 yıl 4 ay) (Saltanatı: 1730-1754: 24 yıl 2 ay)

25- III.Osman: (1699-1757: 58 yıl) (Saltanatı: 1754-1757: 2 yıl l1ay 18 gün)

26- III. Mustafa: (1717-1774: 56 yıl 11 ay 24 gün) (Saltanatı: 1757-1774: 16 yıl 11 ay 22 gün)

27- I. Abdülhamid: (1725-1789: 64 yıl) (Saltanatı: 1774-1789: 15 yıl 2 ay 17 gün)

28- III. Selim (Şehid) : (1761-1808: 46 yıl 7 ay) (Saltanatı: 1789-1807: 18 yıl 1 ay)

29- IV. Mustafa (Maktul) : (1779-1808: 29 yıl 2 ay) (Saltanatı:  1807-1808: 1 yıl 2 ay)

30- II. Mahmud: (1785-1839: 53 yıl 11 ay 12 gün) (Saltanatı: 1808-1839: 30 yıl 11 ay)

31- I. Abdülmecid: (1823-1861: 38 yıl) (Saltanatı: 1839-1861: 21 yıl 11 ay 25 gün)

32- Abdülaziz Han (Şehid): (1830-1876: 46 yıl 3 ay) (Saltanatı: 1861-1876: 14 yıl 11 ay 5 gün)

33- V. Murad (Mehmed): (1840-1904: 63 yıl 11 ay) (Saltanatı: 3/5/1876- 31/8/1876: 3 ay 28 gün)

34- II. Abdülhamid: (1842-1918: 75 yıl 4 ay 10 gün) (Saltanatı: 1876-1909: 33 yıl 4 ay 27 gün)

35- V. Mehmed (Reşad): (1844-1918: 73 yıl 8 ay) (Saltanatı 1909-1918: 9 yıl 2 ay)

36- VI. Mehmed (Vahideddin): (1861-1926: 65 yıl 3 ay 13 gün) (Saltanatı: 1918-1922: 4 yıl 4 ay 15 gün)

II. Abdülmecid (Son Halife): (1868-1944: 76 yıl 2 ay 24 gün) (Halifeliği: 18/11/1922 - 3/3/1924: 1 yıl 3 ay 15 gün) (Kaynak: Yılmaz Öztuna, Büyük Türkiye Tarihi ci: 8)

2943/1- Osmanlılar’ın en buhranlı devresi; İkinci Meşrutiyet’in ilânından başlar. Bu devrede İttihad ve Terakki Cemiyeti hâkim rol oynamaya başlamış ve Sultan Abdülhamidi’de hal’ ederek iktidara tam hâkim olmak için bahaneler aramaya başlamıştı. Fakat bu sıralarda kurulan İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti’ni, karşılarında kuvvetli bir rakip olarak görüyorlardı. 31 Mart hâdisesi münasebetiyle, İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti kapatıldı ve Sultan Abdülhamid de hal’ edildi. Halbuki mezkûr İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti, faziletli şahsiyetlerle kurulmuştu. Bu cemiyet hakkında, Büyük İslâm Tarihi şunları kaydeder:

“31 Mart hâdisesinden on gün önce kurulmuş, parlemento ile direkt ilgisi bulunmayan fırka, İttihatçılara karşı muhalefetin en şiddetli kesimini temsil eder. İttihatçılar dışında, halk arasında en yaygın fırkanın İttihad-ı Muhammediye Fırkası olduğu söylenebilir.

Kırk gün müddetle faaliyet göstermesine rağmen fırka hem Türk siyasî hayatında mühim gelişimlere yol açmış, hem de parlementoda üyesi olmamasına rağmen Ayan ve Mebusan meclislerinde etkisini hissettirebilmiştir. İlmiye sınıfına mensub kurucuları arasında bugün en tanınmış olanları, Said-i Nursî ile Volkan muharriri Derviş Vahdetî’dir.

Fırka ideolojik planda gayesinin “Şeriat-ı Garra-yı Ahmediye”yi korumak ve bunu da ilmiye sınıfına dayanarak gerçekleştirmek olduğunu belirtmişti.” (Büyük İslâm Tarihi ci: 12 shf: 80 İst.-1989)

Diğer bir kaynak ise şu bilgiyi veriyor:

“5 Nisan 1909 yılında İstanbul’da Volkan gazetesi idarehanesinde faaliyete geçmiştir. Kuruluşundan sekiz gün sonra meşhur 31 Mart Vak’ası zuhur etmiştir. Gayesi, Şeriat-ı Muhammedî’nin muhafızlığını yapmaktır. Kurucuları şunlardır: Süheyl Paşa, Şeyhülislâmzade Mehmed Sadık Efendi, Bayezid Dersiamlarından Mehmed Emin Hayretî Efendi, İbnünnafi Ahmed Esad Efendi, Şeyhülhac Mehmed Emin Efendi, Karagümrük İmamı Nevşehirli Hâfız Mehmed Sabri Efendi, Bandırma Naibi Şevket Efendi, Bediüzzaman Said-i Kürdî İbn-i Mirza, Hırka-i Saadet-i Hazret-i Nebevî Kethüdası Hacı Hayri Bey, Evkaf-ı Hümayun Serveznedarı Raşid Efendi, Ferik Rıza Paşa, Volkan muharrirlerinden Farukî Ömer Şevki Efendi, Tarikat-ı Halvetiyeden Şeyh Seyyid Müslim Penah Efendi, Darendevî Binbaşı Refik Bey, Kadirî Şeyhi Muhammed Erganî Efendi, Müciz Dersiamlarından Ahmed Nazif Efendi, Hacı İzzet Paşa, Fatih Dersiamlarından Divrikîzade Abdullah Ziyaeddin Efendi, Şeyh Yunus Dergâhı Postnişini Şeyh Ali Efendi, Beylerbeyi Cami-i Şerifi vaizi Hacı Kâzım Efendi, Şeyhzade Hacı Mehmed Efendi, Volkan muharriri Derviş Vahdetî.” (Türkiye’de Parti Kavgaları, Tekin Erer, 1966, shf. 41)

Bir atıf notu:

- Osmanlı Devleti’nin bir Avrupa devletini doğurması, bak: 357.p.