3534- ŞEYHÜLİSLÂM شيخ الإسلام : Osmanlı Devleti zamanında din işlerine bakan ve sadrazamdan sonra gelen en yüksek vazifeli şahıs. Âlimlerin reisi.

Bir atıf notu:

- Şeyhülislâm, büyük bir İslâm şurasına istinad etmelidir, bak: 3576-3582.p.lar. (Bak: Meşihat-ı İslâmiye)

Şeyhülislâm, bugünkü manada hem Diyanet İşleri Başkanı hem de Adalet, Vakıflar, Maarif Bakanı olup Sadrazam’a bağlı idi. Bu durum, 1826 tarihine kadar devam etmiştir. Bu tarihte II. Mahmud tarafından yapılan değişiklikle yani Adliye, Maarif ve Vakıflar, Şeyhülislâm’ın salahiyetinden çıkarılmış ve bu vazifeler, mülkiyeden üç ayrı bakana verilmiştir. Padişahın halifelik sıfatı namına, medreseler (dinî mektebler), şeriat mahkemeleri ve diyanet işleri Şeylülisâm uhdesine verilmiş ve bakanlar kuruluna dahil edilmiştir.

3535- Şeyhülislâmlık (Meşihat) 1425 tarihinde Bursa’da II. Murad tarafından başlatılmış ve ilk şeyhülislâm Şemseddin Fenari Efendi olmuştur. 16. asrın sonlarına kadar kayd-ı hayat şartlarıyla (ölünceye kadar) tayin edilirken, bu tarihten sonra azledilebilir devlet me’muru durumuna getirilmiştir.

1425-1922 tarihleri arasında 131 şeyhülislâm vazife almıştir. En son şeyhülislâm 1920’de vazife alan Medeni Mehmet Nuri Efendi, 1922’ye kadar devam etmiştir. Daha sonra, şeyhülislâmlık yerine 1924’de Başbakanlığa bağlı Diyanet İşleri Başkanlığı kurulmuştur.