1538- İKTİRANÎ KIYAS اقترانى قياس : Mantıkta neticenin aynı veya nakîzi, mukaddemelerinin birisinde bilfiil zikredilmeyen kıyastır.

Meselâ: “Her tagayyür eden, muhdestir. Her cisim tagayyür eder. O halde, her cisim muhdestir.” sözleri iktiranî bir kıyastır. Çünkü kıyasın neticesi olan “Her cisim muhdestir” kaziyesi, ne birinci, ne de ikinci kaziyede heyet-i mecmuasıyla zikredilmemiştir. Buna mukabil:

“Allah’ı seviyorsanız Peygamber’e (A.S.M.) itaat edersiniz. Peygamber’e itaat ediyorsunuz. O halde Allah’ı seviyorsunuz.” sözleri bir kıyastır. Ama iktiranlı kıyas değildir. Çünkü neticeyi veren “Allah’ı seviyorsunuz” kaziyesi, birinci kaziyeyi teşkil eden kaziye-i şartiyenin birinci tarafında aynen geçmektedir. Bu çeşit kıyasın adı ise “kıyas-ı istisnaî”dir. (Bak: İstidlal)