2054- KİNAİYYAT كنائيات : (Kinaî.c.) Temsillerle anlatılan imalı ve dokunaklı sözler.

“Malumdur ki, fenn-i belagatta bir lafzın, bir kelâmın mana-yı hakikisi, başka bir maksud manaya sırf bir âlet-i mülahaza olsa, ona “lafz-ı kinaî” denilir. Ve “kinaî” tabir edilen bir kelâmın mana-yı aslîsi, medar-ı sıdk ve kizb değildir. Belki kınaî manasıdır ki, medar-ı sıdk ve kizb olur. Eğer o kinaî mana doğru ise; o kelâm, sâdıktır. Mana-yı aslî kâzib dahi olsa sıdkını bozmaz. Eğer mana-yı kinaî doğru değilse, mana-yı aslîsi doğru olsa, o kelâm kâzibdir.

Meselâ: Kinaî misallerinden: فِلَانٌ طَوِيلُ النّجَادِ denilir. Yani: “Kılıncının kayışı, bendi uzundur.” Şu kelâm, o adamın kametinin uzunluğuna kinayedir. Eğer o adam uzun ise, kılıncı ve kayışı ve bendi olmasa da, yine bu kelâm sâdıktır, doğrudur. Eğer o adamın boyu uzun olmazsa; çendan, uzun bir kılıncı ve uzun bir kayışı ve uzun bir bendi bulunsa, yine bu kelâm kâzibdir. Çünki mana-yı aslîsi maksud değil.” (S. 616) (Bak: Mecaz)