1163- HAMELE-İ ARŞ حملهء عرش : Arşın hamelesi, taşıyıcısı olan büyük meleklerdir. Kur’anda zikredilir. Meselâ: “(40:7) اَلَّذ۪ينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ “Arşı hâmil olanlar.” Hamele-i Arş büyük meleklerdir ki, El-Hakka’da (69:17) وَيَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذٍ ثَمَانِيَةٌۜ Kıyamet günü sekiz oldukları musarrahtır. Bazı âsârda bugün dahi sekiz olduğu rivayet edilmiş ise de; bazıları bugün dört olup, kıyamet günü diğer dört melek ile te’yid olunarak sekiz olacaklarına kail olmuşlardır ki, Muhyiddin-i Arabî de böyle der.

(40:7)وَمَنْ حَوْلَهُ “ve etrafındakiler” (39:75) حَٓافّ۪ينَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ buyurulduğu üzere, arşın etrafını donatan melekler ki, bunlar pek çoktur, adedlerini ancak Allah bilir Hamele-i Arş ile bunlara “Kerubiyyun” derler ki; kâf’ın fethi, ra’nın zammı ve tahfifiyle, “Kerubî’nin cem’idir Teşdid hatadır. Lâkin öyle şayi’ olmuştur.

Kerub: Kurb manasına kerb’den faul’dür Allah’a en yakın olan melekler demek olur. Onun için bazıları, kerubiyyun yalnız hamele-i arştır, demişler.” (E.T.4145) (Bak: Arş ve 269,2322.p.lar)

1164- - Arş hakkında âyetlerden birkaç not:

-Rabb-ül arş: (43:82)

-Rabb-ül arş-il azîm tabiri: (9:129) (23:86) (27:26)

- Rabb-ül arş-il kerim tabiri:(23:116)

-Allah’ın arş üzerinde istivası: (10:3) (13:2) (25:59) (32:4) (57:4)

-Rahman arş üzerinde istiva etti: (20:5)

Semavat ve arz yaratılmadan önce Allah’ın arşı, su (esir) üzerinde idi: (11:7)

-Rabbi’l Arşi tabiri: (21:22)

1165- Arş, hadislerde de geçmektedir. Ezcümle: S.B.M. 9. cild, 1317. hadisi ile, İbn-i Mace mukaddime 13. babda 182. hadis: Mahlukat yaratılmadan önce, arşın su üzerinde olduğunu beyan eder. Hadiste geçen su (ma’), esir maddesine işarettir diye tefsir edilir. (Ansiklopedinin sonundaki indeksten esir maddesine bakınız.) ayrıca, Buhari 97. kitab-ı tevhid, 22. bab hadislerinde de arş ile alâkalı ifadeler vardır.