1234- HAVARİYYUN حواريون : Hz. İsa’nın (A.S.) yardımcı ve sahabeleri olan 12 kişinin hepsine birden verilen isim.

“Havariyyun kelimesi esasen “havari” ism-i mensubunun cemi’idir. Kamus Şarihinin beyanına göre bazılarının kavlince cem’den cinse menkul olarak müfrede ve cem’a ıtlak olunur. Havar ve haver asl-ı lügatta beyaz ve beyazlık manasına isimdir. Halis ve temiz dost ve mededkâra ve bahusus Enbiya-i İzam Hazeratının davet ve ahkâmını infaz uğrunda yar ve yardımcıları olanlara da, hulus-i niyet ve temizliklerinden dolayı “havari” ıtlak olunur.” (E.T. 4944)

Havariyyunun isimleri ve İsa (A.S.) tarafından nerelere gönderildikleri mevzuunda verilen bilgiler, kaynak kitablarda kısmen farklıdır. Elmalılı Hamdi Yazır, yazdığı tefsirinde (ci.: 7, sh.4944) muhtelif kaynaklardan nakiller yapmıştır.

Matta İncili, Bab: 10’da, oniki havariyyunun isimleri şöyle kaydedilmiştir: “Ve oniki resulün adları şunlardır: Birincisi, Petrus denilen Simun ve kardeşi Andreas, Zebedi’nin oğlu Yakub ve kardeşi Yuhanna, Filipus ve Bartolomeus, Tomas ve vergi mültezimi Matta, Alfeus’un oğlu Yakub ve Taddeus, Gayyur Simun ve İsa’yı ele veren Yahuda İskariyot:” (Kitab-ı Mukaddes “Tevrat ve İncil”, İstanbul 1981)

Havariyyun, Kur’anda (3:52) (5:111,112) (61:14) âyetlerinde geçer. (Bak: İsevilik)

1235- “Ashab-ı Kiram içinde Aşere-i Mübeşşere Resulullah’ın havarileri makamındadır. Bir hadis-i şerifte لِكُلِّ نَبِىٍّ حَوَارِى وَحَوَارِى زُبَيْر 1yani, her peygamberin bir havarisi vardır, benim havarim de Zübeyr’dir diye bilhassa Hz. Zübeyr bu vasf ile yad olunmuş olmakla beraber Katade’den rivayet olunduğu üzere, ondan başkalarına havari ıtlak olunduğu varid olmuştur. Denilmiştir ki, Resulullah’ın havariyyunu: Ebu Bekir, Ömer, Osman, Ali, Hamza, Ca’fer, Ebu Ubeyde İbnil Cerrah, Osman İbni Maz’un, Abdurrahman ibn Avf, Sa’d ibni Ebi Vakkas, Talha ibni Ubeydullah ve Zübeyr ibni Avvam hazeratıdır. (R.A.)” (E.T. 4949)

Hz. Musa (A.S.)’ın da dinî hizmette beraberinde bulunan ve “feta” (genç yiğitler) tabiriyle Kur’an (18:60,62) âyetinde bildirilen yardımcıları yani beraberinde olan bu mücahidleri, havariyyun mahiyetindedir. Ashab-ı Kehf de (Bak: Ashab-ı Kehf) din yolunda mücahid genç yiğitler idiler. Mezkûr nakillerden anlaşılıyor ki, geçmiş bazı peygamberlerin ve mücahid dinî şahsiyetlerin, haslar dairesi manasında, fedakârlar cemaatı vardı ve kıyamete kadar da olacak ve olmalı. (Bak: Vakf-ı Hayat)