3191- SADAKAT صداقة : (Sıdk’dan) Dostluk. Bir kimseye Allah için kalbden bağlılık. Doslukta sebat, vefadarlık. *Bir mesleğin düstur ve kaidelerine hiç tasarruf etmeden ve tereddütsüz olarak bağlılık. Düstur ve tavsiyeleri tasarruf etmeden aynen kabul edip bilfiil tatbikine gayret göstemek. (Bak: Sıddıkiyet, Sıdk)

3192- Bir ameli, Allah emrettiği için yapmak, ihlas; emredilği gibi yapmak ise sadakattır. Sadakatın bir manevî, diğeri fiilî olarak iki ciheti vardır. Kişinin bağlandığı şeye ciddi ve kalbî samimiyetle bağlılığı, sadakatın manave cihetidir. Bu manevi bağlılığın fiilî tezahürü ise, bağlandığı şeyin icablarını harfiyyen ve tasarruf etmeden ifa etmek ve fiilen sadakatını isbat etmektir. Eğer kişi, kudsi ve manevi bir merciden gelen düstur ve hükümlerin fiilî tavsiye veya emredilen şekle, kendi anlayışıyla yeni tarzlar ihdas ederek tasarruf ediyorsa, bu kimse sadakatı zedelemiş veya terketmiş ve kendi arzusuna uymuş olur. (Bak: Naklî Delil, 4037.p.)

Bir atıf notu:

-Fiilî sadakatın lüzumu, bak: 1294.p.

3193- Bir mercie itaat ve bağlılık manasındaki sadakat, ittifaka ve dolayısıyla şahs-ı manevînin teşekkülüne; sadakatsızlık ise ihtilafa sebebdir. Zira merciin birliği, birleştirici olduğu gibi, şahsî reylere tebaiyet de tefrikayı netice verir. (Bak: İhtilaf) Bu sebeble de sadakatsız olan kimse, şahs-ı manevîden istifade hakkını kaybeder. Sadakat sahibi kimse ise, mensub olduğu cemaatın yekûn sevabına, rahmet-i İlahiye ile mazhar olur. (Bak: 1078.p.) Çünkü bir sisteme ve muayyen düsturlara sadakatla bağlı olanlar, bu bağlılık sebebiyle gayeleri bir, düşünceleri bir, çalışma sistemleri ve hareketleri bir olur. Bu husus bir eserde şöyle ifade edilir: “Sırr-ı uhuvvet ve ittihad-ı maksad ve ittifak-ı vazife ile tevafuk edip..” (L. 161) yani uhuvvet, gaye ve vazifede tevafuk eden ferdler şahs-ı manevî teşkil ederler. Ve böylece manen bir vücud gibi olurlar.

Bilhassa dinî mesleklerde kudsi, ulvi ve layetezelzel ve Kur’anî düsturlara sadakatla bağlanmak, temasülün neticesi olan tezad ve ihtilafı da önler. Zira fevkalâde mütemayiz ve cemaate merkez olabilen mümtaz bir şahsiyet, cemaatin birliğini muhafaza eder. Fakat o şahsiyetten sonra, onun yakınları, seviyeleri birbirine mütemasil olduklarından, aralarında itaat sebebi mevcut olmaz. Hatta tezada da sebebiyet verebilirler. Zira “temasül tezadın sebebidir.” (H.Ş.129) Onun için, bağlı oldukları mesleğin değişmeyen esasatına tam sadakat göstermeleri ve füruatta da şahs-ı manevînin usule uygun meşveretine havale etmeleri gerektir. Her bir meslekte gösterilen kanaat ve sadakatla, himmet inkısam etmediğinden, o meslekte kemal ve ihtisas sahibi olunur. (Bak İhtisas) Sadakatı terk eden, şahs-ı manevînin teşekkülüne mani olan sadakatsızlığından dolayı, şirket-i maneviyenin yekûn sevabından mahrum kalır, belki de çok mes’uliyetlere girer.

Kendilerine hak tebeyyün ettikten sonra haktan i’raz edenlerin halleri şöyle tavsif ediliyor:

(5:13) “وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةًۚ ve kalblerini kasavet içinde bıraktık; ne söylense duymaz, hakk u adil tanımaz gadr ü zulümden kaçınmaz, Allah’dan korkmaz, yeisten kurtulmaz bir hale getirdik.” Hamze ve Kisaî kıraetlerinde “ya” nın teşdidiyle elifsiz olarak قَاسِيَةًۚ okunur ki, zuyuf ve mağşuş akça demektir, yani kalblerini mağşuş para gibi bozuk ve düşkün bir hale getirdik. Bunun için يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِه۪ۙ kelimeleri mevzi’lerinden tahrif ederler, kelimeleri şuraya buraya çekerek kelâmı tağyir ederler. Bu onların öyle bir âdeti olmuştur ki, sairlerinden kat-ı nazarla kelâmullahı ve arzularına muvafık gelmeyen ahkâm-ı İlahiyeyi tahrif ve tağyir ederler.” (E.T. 1602)

 Atıf notu:

-Lehte ve  aleyhte hüküm verilmemiş mübahatta maslahata göre hareket edilebilir, bak: 3799.p.

3194- Sadakat hakkında Kur’andan birkaç not:

-(4:69) (57:19) âyetleri, sıddıkları: (47: 21) âyeti de sadakatı tahsin eder.

-İhtilafsız ve sadakatla ahkâm-ı diniyeye teslimiyet manasında, yani ahkâm-ı şer’iyeye içten gelen bir bağlılıkla teslim olmadıkça iman-ı kâmil kazanılamaz: (4:65)

-Meşru bir netice için, mubah bir vesileyi ihdas etmeye cevaz: (57:27)

-(Dine teslim olmayıp) ne bir ilme, ne bir mürşide veya delile ve ne de tenvir eden bir kitaba istinad etmeksizin, Allah ve O’nun dini hakkında mücadele edenler: (31:20)

-Tam bir ihlas ile Allah’a (ve dine) teslimiyet: (31:22)

-Kendi düşünce ve meyline değil, belki bütün manasıyla Allah’a teslim olmak: (2:112) (3:20)

-Kitaba sadakatla bağlılık gerekirken te’vil ve tahrif ile haktan inhiraf edenler: (3:78) (7:162) (10:15) (17:73)

-İnnâ lillah: Bütün madde ve mana ile Allah için olmak: (2:156) (Bak: 1026.p.)

Atıf notları:

-Şirket-i maneviye-i Nuriyeden istifade etmek için sadakat şartiyeti, bak: 1078.p.

-Hakkın düsturlarına tebaiyet gerek,bak: 435.p.