Burada ehemmiyetli bir seciyeyi nazara almak gerektir. Yani, bir kişiye ve bilhassa Nur dairesinde bir şahsa veya hizmet ehline gösterilen alaka, maddî ve manevî muavenet ve himayet yalnız rıza-yı İlahi için olmalıdır. Yoksa gösterilen himayet ve muavenet sebebiyle hizmet dairesinde sözü geçer ve hatırı sayılır olmak gibi hal ve temayüller göstermek ve hizmet ehlini kitabi delillere dayanmadan istikametlendirici tavırlar takınmak Nur’un mesleğine ters düşer. Hakiki sadakatlı hizmet ehli de öyle şahıslardan uzaklaşmaya mecbur olur. Bu hakikati güzel bir teşbih ile anlatan Hazret-i Üstad diyor ki:

“Tavuk, inek, kedi gibi sair hayvanlarda, insanların onlara yaptıkları ihsanlara karşı şükran hissi olmadığı halde, insanlarca aziz ve mübarek addedilmektedirler. Bunun esbabı ise, kelbde hırs marazı fazla olduğundan esbab-ı zahiriyeye öyle bir derece ihtimam ile yapışır ki, Mün'im-i Hakikî'den bütün bütün gafletine sebeb olur. Binaenaleyh vasıtayı müessir bilerek Müessir-i Hakikî'den yaptığı gaflete ceza olarak necis hükmünü almıştır ki tahir olsun. Çünki hükümler, hadler günahları afveder. Ve beyn-en nâs tahkir darbesini, gaflete keffaret olarak yemiştir.” Mesnevi-i Nuriye (71)

Evet muavenet edilen ve himayet gören kişi böyle bir yardımı istemez ve beklemez. Muavenet edildiğinde dahi, kedi misali gibi müstağniyane durur ve tabasbus etmez. Çünkü muavenet ve himayet etmek de edilmek de hepsi Allah’ın ihsanı hem de imtihanıdır. Yani iyilik eden kişi bu iyiliği kendinden bilirse bu gafletli haliyle imtihanı kaybetmiş olur. İyilik gören kişi de bu iyiliği iyilik yapan şahıstan bilip Allah’a şükran yerine şahıslara minnettar olursa esbab gafletinde kalıp veya tama’ zilletine düşüp, o da imtihanı kaybeder. Bu fitne asrında böyle gafletli haller çok yaygınlaştığından istiğna düsturu esas alınmalıdır. Bu meseleye bakan Üstadın bazı beyanları:

“Halkın hediyesini kabul etmek, onların hatırını sayıp istemediğim vakitte onları kabul etmek lâzım geliyor.. o da hoşuma gitmiyor. Hem tasannu' ve temelluktan beni kurtaran bir parça kuru ekmek yemek ve yüz yamalı bir libas giymek, bana daha hoş geliyor. Gayrın en a'lâ baklavasını yemek, en murassa' libasını giymek ve onların hatırını saymağa mecbur olmak, bana nâhoş geliyor.” Mektubat (14)

“Birinci Söz'de beyan edildiği gibi: Allah namına vermek, Allah namına almak lâzımdır. Halbuki ekseriya ya veren gafildir; kendi namına verir, zımnî bir minnet eder. Ya alan gafildir; Mün'im-i Hakikî'ye ait şükrü, senayı, zahirî esbaba verir, hata eder.” Mektubat (14)

“Minnet etmemektir. Şu şarta رَزَقْنَا daki نَا lafzı işaret eder. Yani "Ben size rızkı veriyorum. Benim malımdan benim abdime vermekte minnetiniz yoktur." Sözler (371)

“Evet iktiran ayrıdır, illet ayrıdır. Bir nimet sana geliyor; fakat bir insanın sana karşı ihsan niyeti, o nimete mukarin olmuş; fakat illet olmamış. İllet, rahmet-i İlahiyedir. Evet o adam ihsan etmeyi niyet etmeseydi, o nimet sana gelmezdi. Nimetin ademine illet olurdu. Fakat mezkûr kaideye binaen; o meyl-i ihsan, o nimete illet olamaz. Ancak yüzer şeraitin bir şartı olabilir.” Lem'alar (134)

“O muktesid ihtiyar demiş ki: "Ben, bu dikenli yükümü izzetimle çekerim, kaldırırım. Hâtem-i Tâî'nin minnetini almam." Sonra, Hâtem-i Tâî'den sormuşlar:

"Sen kendinden daha civanmerd, aziz, kimi bulmuşsun?" Demiş: "İşte o sahrada rast geldiğim o muktesid ihtiyarı benden daha aziz, daha yüksek, daha civanmerd gördüm." Lem'alar (142)

“hizmet-i diniyenin mukabilinde gelen menfaat-ı maddiyeyi istemeden ve kalben taleb etmeden, sırf bir ihsan-ı İlahî bilerek, nâstan minnet almayarak ve hizmet-i diniyenin mukabilinde de almamaktır. Çünki hizmet-i diniyenin mukabilinde dünyada bir şey istenilmemeli ki, ihlas kaçmasın. Çendan hakları var ki, ümmet onların maişetlerini temin etsin. Hem zekata da müstehaktırlar. Fakat bu istenilmez, belki verilir. Verildiği vakitte, hizmetimin ücretidir denilmez.” Lem'alar (150)

“Bilmediğim ve şimdi dahi tanımadığım bir zât, atını beni gezdirmek için vermiş, ben de rahatsızlığım için teneffüs kasdı ile, ekser günlerde, yazda bir-iki saat gezerdim. O at ve araba sahibine elli liralık kitab vermeye söz vermiştim. Tâ, kaidem bozulmasın ve minnet altına girmeyeyim.” Lem'alar (259)

“Hususan musibetzede, ihtiyar veya hasta veya fakir veya garib olsa, o sadaka-i maneviyenin sevabını çok ziyadeleştirir. İşte bu kıymetli kazancın şartı, farz namazını kılmaktır. Tâ ki o hizmeti, lillah için olsun. Hem bir şartı da sadakat ve şefkat ve sevinçle ve minnet etmemek tarzda yardımlarına koşmaktır.” Şualar (479)

“Süleyman, benim her hususî işimi ve kitabetimi kemal-i şevk ile minnet etmeyerek, mukabilinde birşey kabul etmeyerek, kemal-i sadakatla yapmış. Hattâ o derece hizmeti safî ve hâlis, lillah için yapıyordu; belki yüz defadan ziyade arzu ettiğim dakikada, ümid edilmediği bir tarzda geliyor; fesübhanallah diyordum "Benim arzu-yu kalbimi, bu işitiyor mu?" Anladım ki o istihdam olunuyor, sadakatının kerametidir.” Barla Lahikası (200)

Ayrıca (Bakınız: İstiğna ve İstiğna Düsturu Derlemeleri)

2 (Bakınız: Şöhret, Hubb-u Cahı Terk Etmek Esası ve Riya, Şöhret ve Teveccüh-ü Nas’ı Terk Etmek Esası Derlemeleri)

3 (Bakınız: Sohbet, Sohbetler Nasıl olmalı? ve Asrın umumileşen bir hastalığı, kelamda israf Derlemeleri)

4 (Bakınız: Uhuvvet, Şahsi ve Umumi Haklar, Tenkid ve Tenkid ve Gıybet Mevzuu ile Alakalı Bir Kısım Parçalar Derlemeleri)