1770- İSRAF إسراف : Lüzumsuz yere harcamak. Malı ve parayı lüzumsuz yere sarf etmek. *En lüzumlu aslî vazifeleri bırakıp en lüzumsuz veya zararlı şeylerle meşgul olarak ömrünü veya gençliğini boş yere harcamak. “İsraf mal sarfında meşhur ise de, insanın yaptığı herhangi bir fiilde haddini aşmaktır.” (E.T. 4133) (Bak: Fantaziye, İktisad) (Sefihte mal bırakılmaz, bak: 3309.p.)

1771- Yemek-içmekte israfa bir misal: “Bir lokma kırk paraya, diğer bir lokma on kuruşa... Ağıza girmeden ve boğazdan geçtikten sonra birdirler. Yalnız birkaç saniye ağızda bir fark var. Müfettiş ve kapıcı olan kuvve-i zaikayı taltif ve memnun etmek için birden ona gitmek, israfın en sefihidir.” (H.Ş. 126)

1772- Hem meselâ cemiyeti ifsad eden moda, fantaziye ve hevesat yolundaki israf hakkında rivayette var ki: “Âhirzamanın eşhas-ı mühimmesinden olan Süfyan’ın eli delinecek.”

Allahu a’lem, bunun bir te’vili şudur ki: Sefahet ve lehviyat için gayet israf ile elinde mal durmaz, israfata akar. Darb-ı meselde deniliyor ki, “Filan adamın eli deliktir” yani çok müsriftir.

İşte Süfyan israfı teşvik etmekle, şiddetli bir hırs ve tamaı uyandırarak insanların o zaif damarlarını tutup kendisine müsahhar eder diye bu hadis ihtar ediyor. “İsraf eden ona esir olur, onun damına düşer” diye haber verir.” (Ş.583)

Demek israfta, bir ferdin zarar görmesinden tâ bir cemiyetin ifsadına kadar küllî zararlar vardır.

1773- Kur’anda israf kelimesinin geçtiği âyetlerden siyak ve sibaka göre alınan birkaç not:

-(Nefsin istekleri yolunda her türlü hadd-i meşru’yu aşmak manasında) müsrif olanlar: (5:32)(7:81)

-Ni’metlerde ve yiyip içmede israfın yasaklanması: (6:141) (7: 31)

-Allah’a iltica ve duayı, yalnız  zarar görmemek gayesiyle yapan müsrif menfaatperestler: (10:12)

-Fir’avunun azgın müsrifliği: (10:83)

-İsraf ve cimrilikten azade vasat infak tavsiyesi: (25:67)

-Nimetler içinde azgınlaşmış hayatperest müsriflere itaat etmemek. (26:151)

-Nübüvvete tabi olmayan azgın müsrifler. (36:19)

-(Günahların işlenmesini ve herkese sirayetini istemememelerine rağmen nefislerinin isteklerine kapılarak) kendi zararlarına aşırı derece hadd-i meşru’yu aşanlar dahi Allah’ın rahmetinden ümidi kesmemelidirler. (39:53)

Atıf notları:

-Mimsiz medeniyetin aşıladığı israf, bak: 2284.p.

-İsraf hırsı intac eder, bak: 1279.p.